Page 70 - Fen Lisesi Fizik 11 | 2.Ünite

2. ÜNİTE ELEKTRİK VE MANYETİZMA

Örnek: Yönü şekildeki gibi olan manyetik alanın şiddeti 2 T’dır. Bu manyetik alan içinde bulunan
2
iletken XKLY çerçevesinin yüzey alanı 100 cm dir.

X K

B
I I

Y L

İletken tel üzerinden 2 A şiddetinde elektrik akımı geçtiğinde çerçeveye etkiyen torkun yönü ve
büyüklüğü nedir?

Çözüm: Sağ el kuralı uygulanarak çerçevenin XY kenarına etki eden man-
X K
yetik kuvvet F sayfa düzleminden dışarı doğrudur. Çerçevenin KL kenarı-
XY
na etki eden manyetik kuvvet F sayfa düzleminden içeri doğrudur. F XY
KL B
I I
X
İletken çerçevenin yüzey alanı için birim dönüşümü yapılarak F KL
Y L
2 −2 2
A = 100 cm = 1∙10 m kullanılır. Buradan çerçeveye etkiyen tork
x = B $$I A = 2210$ $ - 2 = 4 10$ - 2 N∙m olarak bulunur.

ÇALIŞMA KÖŞESİ 30

XYZT dikdörtgen tel çerçeveye, Şekil I ve Şekil II’deki
Cevap
manyetik alanlarda döndürülmek istenmektedir.

Dönme ekseni
X
X Y X Y
B B

I Dönme
ekseni I

T Z T Z

Şekil I Şekil II

a) XYZT dikdörtgen tel çerçevenin kenarlarına
etki eden manyetik kuvvetin yönünü gösteriniz.
b) XYZT dikdörtgen tel çerçeveye etki eden man-
yetik kuvvetlerin döndürme etkisini açıklayınız.

278