Page 74 - Fen Lisesi Fizik 11 | 2.Ünite

2. ÜNİTE ELEKTRİK VE MANYETİZMA

ÇALIŞMA KÖŞESİ 32

Dikdörtgen şeklindeki iletken çerçeve sabit v hızıyla Cevap
doğrusal yörünge izleyerek kesikli çizgi ile belirtilen
manyetik alan bölgesinden geçmektedir.

X X X X X
B
X X X X X

X X X X X
v
X X X X X

İletken çerçeve içindeki manyetik akının büyüklü-
ğünün zamana göre değişim grafiğini çiziniz.

2.4.7. İndüksiyon Akımı

Günlük hayatta kullanılan telefon bataryaları, otomobil aküleri gibi üreteçler doğru akım (DC) veren akım
kaynaklarıdır. Üretece bağlı bir devreden geçen elektrik akımı tek yönlüdür. Üreteçler, depolanan kimya-
sal enerjinin elektrik enerjisine dönüşmesiyle doğru akım veren enerji kaynaklarıdır. Elektrik enerjisinin
hareket enerjisine dönüşmesini sağlayan elektrik motorları, elektrikli ev araç gereçlerinde kullanılmakta-
dır. Manyetik alan içinde bulunan durgun yüklere kuvvet etki etmediği düşünüldüğünde hareket enerjisini
elektrik enerjisine dönüştürmek mümkün müdür? Bunun için manyetik alan içinde yüklü parçacık olan
elektronların hareket ettirilmeleri gerekmektedir.

Manyetik alanda hareket ettirilen Şekil 2.61’de iletken teldeki
serbest elektronların davranışı incelendiğinde elektronların
iletken telde bir yönde hareket ettiği gözlemlenir. Böyle bir
manyetik alanla iletken bir telin uygun şartlarda etkileşimi, N
iletken telde akım oluşturur. Bir iletkenin kesitinden birim B
zamanda geçen yük sayısı ifade eden bu akıma indüksi-
Yüklerin
yon akımı denir. İndüksiyon akımının yönü, sağ el kuralı ile hareket yönü Akım yönü
bulunur. Baş parmak hız vektörünün yönünü, dört parmak
K − − + + L
manyetik alan vektörünün yönünü gösterecek şekilde tutuldu- − +
ğunda avuç içinin tersi; (−) yüklerin toplandığı ucu gösterir. K
ucunda (−) yükler toplanacağından L ucu (+) yüklenmiş olur. v

S

Şekil 2.61: Manyetik alan içinde hareket
eden iletken tel

282