Page 14 - Fen Lisesi Fizik 12 | 1. Ünite

1.

ÜNİTE 1.1. DÜZGÜN ÇEMBERSEL HAREKET
1.1. DÜZGÜN ÇEMBERSEL HAREKET

Sürtünmesi önemsiz yatay düzlemde bir ip yardı- "
mıyla Şekil 1.1.8’deki gibi ortamda düzgün çem- T ip
bersel hareket yapılıyorsa merkezcil kuvvet ipteki O r
gerilme kuvvetidir (T ). 2 v2 v Buna göre ipteki gerilme
r
ip
kuvvetinin büyüklüğü
=
TFmer
T=Fm
m.v
T = m.v 2 2
r r
veya Şekil 1.1.8: Sürtünmelerin önemsiz olduğu ortamda düz-
=
Tm.w .r gün çembersel hareket
ω
2 2
şeklinde ifade edilir. ω
Şekil 1.1.9’daki gibi bir sistem sürtünmeli yatay düz-
lemde sabit büyüklükteki hız ile döndürüldüğünde
merkezcil kuvvet, ipteki gerilme kuveti ve sürtünme
r
kuvvetinin (f ) toplamı olacaktır. Kuvvetler vektörel "
s
olarak birbirine eşitlenirse T
ip
m
O "
T +f =Fr m f s
r r
s
ip
30 şeklinde ifade edilir. r
Şekil 1.1.9: Sürtünmeli yatay düzlemde düzgün çember-
sel hareket

SORU 6 ÇÖZÜM

Masanın ortasına bir delik açılarak 2m ve 4m küt- 4m kütleli cisim dengede kaldığına göre ipteki geril-
leli A ve B cisimleri yeterince uzun bir ip yardımıyla me kuvveti 4m.g olmalıdır.
şekildeki gibi bağlanmıştır. A cismi yatay düzlemde
düzgün çembersel hareket yaparken B cismi den- A cismine uygulanan merkezcil kuvveti, ipteki gerilme
gede kalmaktadır. kuvveti ve sürtünme kuvvetinin bileşkesi oluşturur.

A T + F = F
s m
r=1 m
4m.g + k.2m.g = 2m.ω .r
2
4m.10 + 0,5.2m.10 =2m.ω .1
2
4m ω =25
2
B
ω=5 rad/s bulunur.
A cisminin yatay zemindeki düzgün çembersel
hareket yörünge yarıçapı 1 m ve masa ile cisim
arasındaki sürtünme katsayısı 0,5'tir.
Buna göre A cisminin en büyük açısal hız değeri
kaç rad/s'dir? (g=10 m/s )
2