Page 54 - Fen Lisesi Fizik 12 | 1. Ünite

1.

ÜNİTE 1.4. KÜTLE ÇEKİM KUVVETİ
1.4. KÜTLE ÇEKİM KUVVETİ

1.4.1. KÜTLE ÇEKİM KUVVETİ NELERE BAĞLIDIR?

Bilim insanları, belli bir matematiksel çıkarımda
bulunmadan önce doğayı gözlemler. Bu gözlem so-
nuçlarının sentezlenmesiyle sağlam matematiksel
modellemeler ortaya koyar. Bu gözlemlerden belki
de en meşhuru, Newton’ın kafasına düşen bir elma-
dan yola çıkarak kütleler arasındaki çekim kuvvetini
bulması söylemidir (Görsel 1.4.1). Her ne kadar bu
olayın gerçek olmadığı, yalnızca bir söylentiden iba-
ret olduğu iddia edilse de asıl üzerinde durulması
gereken Newton’ın önemli bir probleme çözüm ge-
tirerek bu çözümü matematiksel bir model şeklinde
ortaya koymasıdır.

1687 yılından önce Ay’ın ve gezegenlerin hareketle- Görsel 1.4.1: Newton’ın kafasına düşen elmanın kütle
çekiminin keşfini tetiklediği söylenir.
ri hakkında birçok veri toplanmasına rağmen bu gök
cisimlerinin bilinen hareketlerine neden olan kuvvet-
ler henüz net olarak anlaşılamamıştı. Fakat o yıl Isaac
Newton, gökyüzünün sırlarını açığa çıkaran anahtarı
buldu. Newton’a göre Ay’ın yörüngesinin doğrusal
yerine çembere yakın olmasının sebebi Dünya ve
70 Ay arasındaki kütle çekim kuvvetidir (Görsel 1.4.3).
Newton; Ay’ın yörüngesinde dolanmasını sağlayan
bu kuvvetin bir elmanın yere düşmesini sağlayan
kuvvetle aynı olduğunu ispatlamış ve bu keşfini,
1687 yılında Doğa Bilimlerinin Matematik İlkeleri
isimli kitabında bir model şeklinde ortaya koymuştur
(Görsel 1.4.2).

Görsel 1.4.2: Newton’ın Doğa Bilimlerinin Matematik İlkeleri
adlı kitabı

Ay

Dünya

Görsel 1.4.3: Dünya ve Ay arasındaki kütle çekim etkisinin temsilî modeli