Page 6 - Fen Lisesi Fizik 12 | 4. Ünite

4.

ÜNİTE 4.1. ATOM KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ
4.1. ATOM KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ

4.1.1. ATOM KAVRAMI BİLGİ

Bütün maddeler, o maddenin özelliklerini taşıyan
atom adı verilen çok küçük parçacıklardan oluşur. Atomla ilgili düşünceler, çok
Maddenin atomlardan oluştuğu çok eski çağlardan eski zamanlara kadar uzan-
beri bilinmektedir. Maddenin en küçük yapısını maktadır. Atom kelimesi
oluşturan atom, Yunan filozofları tarafından bölü- atomos sözünden türemiştir.
nemez manasında kullanılsa da zaman içinde farklı MÖ 5. yüzyılda Yunan filozofu
atom teorileri geliştirilmiştir. Bilim insanlarının kar- Demokritos, atomosu bölüne-
şısına klasik fizikle açıklanamayan durumlar çıkmış mez anlamında kullanmış ve
ve atomla ilgili yeni fikirler ortaya atılmıştır. Bugün- atomun çok küçük tanecikler-
kü bilgilerle atomun çok küçük olduğu, artı yüklü den oluştuğunu ileri sürmüş-
bir çekirdeği ve çekirdeğin dışında çekirdeğe bağlı tür. Demokritos’un bu fikri
olarak dolanan eksi yüklü elektronların bulunduğu, 1800’lü yıllara kadar varlığını
elektromanyetik ışıma yapabildiği, elektriksel ola- sürdürmüştür.
rak nötr olduğu söylenebilir.

Atom Teorileri

Dalton Atom Teorisi

1800’lü yılların başında John Dalton (Con Dalton)
bugünkü atom teorisinin temelini atan ilk bilim in-
178 sanlarından biridir (Görsel 4.1.1). Dalton atom teo-
risi, kimyanın üç temel yasasını (sabit oranlar, küt-
lenin korunumu ve katlı oranlar) kullanarak atomun
yapısını açıklar. Dalton atom teorisinin özellikleri
Tablo 4.1.1’de şu şekilde ifade edilmiştir:

Görsel 4.1.1: John Dalton (1766-1844)

Tablo 4.1.1: Dalton Atom Teorisinin Modern Atom Teorisi ile Karşılaştırılması
Dalton Atom Teorisine Göre Modern Atom Teorisine Göre

Atom en küçük parçacıktır ve bütün elementler Atomu oluşturan parçacıkların bulunması atomun en
atomlardan oluşur. küçük yapı olmadığını göstermiştir.
Atomlar parçalanamaz, bölünemez ve yeniden Atomlar çekirdek tepkimeleri sonucu parçalanabilir
oluşturulamaz. veya başka bir atoma dönüşebilir (fisyon ve füzyon).
Bir elementin bütün atomlarının boyutları Bir elementin kimyasal özellikleri aynı olsa da fiziksel
kütleleri ve kimyasal özellikleri aynıdır. Farklı özellikleri ve kütleleri farklı olabilir (izotop).
elementlerin atomları ise kendi içinde aynı fakat
diğer elementlerinkinden farklıdır.
Bileşikler birden çok elementin atomlarından Bileşikler birden çok elementin atomlarından oluşur.
oluşmuştur.
Atomlar içi dolu kürelerdir. Atomlar boşluklu yapılardır.

Dalton’dan sonra bazı parçacıkların keşfedilmesi atom teorileri için önemli bir aşama olmuştur. Atom teo-
rileri birbiriyle ilişkili olarak gelişimini devam ettirmiştir. 1891’de George Johnstone Stoney (Corç Conston
Stoniy) elektronu, 1920’de Ernest Rutherford (Ernest Radırford) protonu keşfetmiştir.