Page 9 - Fen Lisesi Fizik 12 | 4. Ünite

1.

4.1. ATOM KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ
4.1. ATOM KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ 4.1. ATOM KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ BÖLÜM

Milikan’ın Yağ Damlası Deneyi (1909)

Milikan, elektronun yükünü ölçmek için yağ damlala-
rı kullanarak bir deney tasarlamıştır. Milikan, elektro-
nun yükünü bulmuş, Thomson’ın bulduğu e/m ora-
nından yararlanıp elektronun kütlesini hesaplamayı
başarmıştır. Deneyde kaba X-ışınları gönderilmiş ve (+) Atomizer yağ
X-ışınları havayı oluşturan gazlardan elektron kopa- İyonlaştırıcı Pozitif yüklü plaka
rınca yağ damlaları bu elektronları tutarak eksi yük- radyasyon
le yüklenmiştir. Yağ damlaları elektrik alan bulunan kaynağı Teleskop
asyon
düzeneğe gönderilmiştir. Yer çekimi etkisiyle düşmesi
gereken yağ damlalarının elektriksel kuvvet ile hava- Negatif yüklü plaka
da hareket halindeyken limit hıza ulaştığı görülmüş- (-)
tür (Şekil 4.1.2). Eşitliği şu şekilde ifade etmiştir:

Şekil 4.1.2: Milikan yağ deneyi düzeneği
F e = G
q e .E = m.g

Bu eşitlikte yağ damlasının kütlesi (m), yer çekim iv-
mesi (g) ve uygulanan elektrik alanı (E) bilindiği için
elektronun yükü hesaplanmıştır. Milikan, deneyi
tekrarladığında yağ damlacıklarında oluşan elekt- 181
ron yükünün (q e ) bugün bilinen yaklaşık değerinin
-19
1,6.10 sayısının katları olduğunu bulmuştur. Çün-
kü yağ damlalarının kaç tane elektron yüklendiği
belli değildir. Thomson’ın bulduğu e/m oranından
faydalanıp eşitliği kullanarak elektronun kütlesini
(m) hesaplamıştır.

Euquen Goldstein (Yuken Goldşıtayın), Crooks tüp-
leri ile yaptığı çalışmalarda katot ışınlarının tersi yö-
nünde anottan katoda doğru pozitif yüklü ışınların
varlığını tespit etti. Işınların artı yüklerden oluştuğu-
nu buldu. Bu ışınların keşfi ve Ernest Rutherford’un
çalışmaları sonucu bu artı yüklü parçacıklara proton
adı verildi.

Ruherford Atom Teorisi

Thomson’ın öğrencisi olan Ernest Rutherford
(Görsel 4.1.5) Thomson atom teorisinin eksikleri
olduğunu fark etmişti. Thomson atom teorisini
geliştirerek kendi atom teorisini ortaya çıkardı
(Tablo 4.1.3).
Görsel 4.1.5: Ernest Rutherford (1871-1937)