Page 8 - Fen Lisesi Fizik 12 | 4. Ünite

4.

ÜNİTE 4.1. ATOM KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ
4.1. ATOM KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ

Tablo 4.1.2: Thomson Atom Teorisinin Modern Atom Teorisi ile Karşılaştırılması
Thomson Atom Teorisine Göre Modern Atom Teorisine Göre

Atomlar, çapı yaklaşık 10 m olan içi dolu Atomlar çapı yaklaşık 10 m cıvarında olan boşluklu yapı-
−10
−10
kürelerdir. lardır.
Küre içerisinde artı yükler ve hareketsiz Elektronlar belirli bir yörüngede hareket eder. Rastgele
eksi yüklü elektronlar rastgele dağılmıştır. hareket etmez.

Atomlarda pozitif yük ve negatif yük eşit Elektronlar ve protonlar eşit sayıda olmayabilir. Atomlar
sayıdadır. Bu yüzden atomlar yüksüzdür. yüklü olabilir.

Elektronların kütlesi atomun kütlesi yanın- Atomun içinde sadece elektron ve proton yoktur.
da ihmal edilecek kadar küçüktür. Atomun
kütlesini pozitif yükler oluşturur.

Thomson atom teorisi üzümlü keke benzetilir. Kekin bütünü atomu, üzüm olmayan yerler pozitif yükleri,
üzümler ise elektronları temsil eder (Görsel 4.1.4). Ayrıca elektronun keşfi Thomson’a atomun parçalan-
ması fikrini vermiştir. Thomson atom teorisine göre atomun özellikleri Tablo 4.1.2’de gösterilmiştir.

Thomson’ın e/m Deneyi (1897)

Thomson, katot tüpüne elektrik alan uyguladığında
katot ışınlarının sapma yönünün yukarı, manyetik
180 alan uyguladığında ışınların sapma yönünün aşağı ol-
duğunu ve her ikisini eşit uyguladığında ışınların sap-
madığını tespit etmiştir (Şekil 4.1.1). Elektrik ve man-
yetik alanda ışınların sapmasını yükle tanımlamış,
katot ışınlarının yüklü olduğunu yani elektronlardan
oluştuğunu bulmuştur. Deneydeki veriler ışığında
elektronun yükünün kütlesine (e/m) oranını ölçmeyi
başarmış ve çalışmaları ile 1906 yılında Nobel Fizik
Ödülü’nü almıştır. Thomson’ın elektronla ilgili bu- Pozitif yükler
luşları ve başarılı deney sonuçları daha sonra bilim
insanlarına örnek olmuştur. Robert Andrews Milikan Elektronlar
(Rabırt Andrüvs Milikan), Thomson’ın deney düzene- Görsel 4.1.4: Temsili Thomson atom teorisi modeli
ğine benzer bir deney gerçekleştirmiştir. (üzümlü kek)

Elektrik alan varken
Elektrik Alan Varken

Elektrik alan ve manyetik +
Elektrik Alan ve
alan varken
Manyetik Alan Varken
A
Anot Katot
S
B
Manyetik alan varken
Manyetik Alan Varken N
C
Yüksek voltaj
Floresan yüzey
Fluoresan Yüzey
-
Yüksek Voltaj
Şekil 4.1.1: Katot ışınlarının sapmasını incelemek için kurulan deney düzeneği