Page 13 - Fen Lisesi Fizik 12 | 4. Ünite

1.

4.1. ATOM KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ
4.1. ATOM KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ 4.1. ATOM KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ BÖLÜM

n yörünge numarası arttıkça elektronların toplam enerjisi de artar. Şekil 4.1.6’da atomun enerji seviyeleri-
ne bakıldığında negatif değerden sıfıra doğru yaklaştığı görülmektedir.

n yörünge numarası arttıkça

• Elektronların açısal momentumu artar.
• Elektronların yörünge yarıçapı artar.
• Elektronların toplam enerjileri artar.
• Elektronlar çekirdekten uzaklaştıkça çekirdeğe bağlılıkları azalacağından elektronların çizgisel momen-
tumu ve hızı azalır.

BAKIŞ AÇISI

Elektronların enerjileri neden negatif değerlerde yazılmaktadır?

2. Elektronlar, üst enerji seviyesinden herhangi bir alt enerji seviyesine geçiş yaptığında iki enerji sevi-
yesi arasındaki enerji farkına eşit enerjili bir foton yayınlar.

Atomun foton yoluyla enerjisini dışarıya atmasına
ışıma denir. Hidrojen; kızılötesi, morötesi ve görünür
ışık dalga boyunda ışıma yapabilir. Örneğin hidro-
jen atomunda 4. enerji düzeyinde bulunan elektron 185
daha kararlı olan 3. enerji seviyesine geçtiğinde f fre- E
kanslı λ dalga boylu bir foton yayınlar (Şekil 4.1.7). Bu 4
durum şöyle ifade edilir:
Foton

E -E = h.f= h.c
4 3 m λ
E 3
Burada c ışık hızını, h Planck sabitini ifade eder.
Farklı enerji düzeylerindeki geçişlerde fark ne ka-
dar büyükse fotonun frekansı o kadar büyük, dalga Şekil 4.1.7: Hidrojen atomunda foton yayınlama modeli
boyu o kadar küçük olacaktır.

Temel hâlde bulanan atoma dışarıdan enerji veril-
mesi sonucu atom uyarılabilir. Elektronu üst ener-
ji seviyesine çıkmış atoma uyarılmış atom denir.
Elektronları, bir enerji seviyesinden herhangi bir üst
enerji seviyesine çıkarmak için dışarıdan verilmesi
gereken enerjiye uyarılma enerjisi denir. Uyarılmış
bir elektron, temel hâle dönerken ışıma yapar. Uya-
rılmış hidrojen atomlarında elektronların yüksek
enerji seviyesindeki yörüngeden düşük enerji sevi-
yesindeki yörüngeye geçişinde yaptıkları ışımalara
spektrum çizgileri denir.