Page 14 - Fen Lisesi Fizik 9 | 5.Ünite

ÇALIŞMA KÖŞESİ 4

Yalıtılmış bir ortamda 293 K sıcaklığındaki 100 g suyun üzerine
10 g kütleli 1000 K sıcaklıktaki metal civata bırakılıyor. c =10 c metal
su
olduğuna göre denge sıcaklığı kaç K olur? (Kabın ısı almadığı var-
sayılacaktır.)

5� 4� Enerji İletim Yolları ve İletim Hızı

Moleküllerin birbirlerine çarparak zincirleme olarak enerjiyi aktarmalarına iletim yoluyla ısı transferi denir.
Isı tranferi sıcaklık farkı bulunan iki madde arasında gerçekleşiyorsa sıcak maddeden soğuk maddeye doğru
gerçekleşir. İletimde transfer edilen ısının hızı önemli bir değişkendir. Eğer ısı geçişi maddeler arasında hızlı
oluyorsa bu maddeler ısıl dengeye daha kısa sürede ulaşır.

5� 4� 1� Enerji İletim Yolları

Yemek karıştırırken metal kaşığın sapının sıcaklığının artması iletim yoluyla ısı aktarımından kaynaklanır. Isı
iletkenliği kötü olan maddeler ısı yalıtkanı olarak adlandırılır. Soğutma-ısıtma sistemlerinde ısı iletkenlikleri
iyi olan maddeler kullanılırken binaların ısı izolasyonu gibi işlemlerde kötü ısı iletkeni (iyi yalıtkan) özellikli
maddeler kullanılır (Görsel 5.12).

Görsel 5�12: Yalıtım uygulaması

Katı maddelerde daha çok iletim yoluyla ısı transferi gerçekle-
şirken akışkanlarda daha baskın olarak konveksiyon gözlenir.
Konveksiyon; sıcaklığı yükselen maddenin, aldığı ısıyı, özkütle
farkı nedeniyle madde akışı yoluyla taşıması olayıdır. Atmos-
ferdeki havanın alttan yukarı doğru ısınması, kalorifer radyatö-
ründe yukarı yönlü sıcak hava akımı oluşması, ısıtılan su içinde
döngü oluşması konveksiyon yoluyla ısı taşınması nedeniyledir
(Görsel 5.13)

Görsel 5�13: Isınan sudaki düşey akış

Sıcak cisimlerden elektromanyetik dalga yayılması yoluyla enerji aktarımına ışıma denir. Yayılan elektro-
manyetik dalgaların bazıları insan gözünün görebileceği dalga boyundadır. Işıma ile ısı transferi için madde
ortamı olması şart değildir. Güneşten gelen elektromanyetik dalgalar önce milyonlarca kilometre maddesiz
ortamdan geçip atmosferi aşıp yerküreye kadar varmaktadır. Güneşten yere ulaşan ışınlarının yıllık ortalama
gücü metrekareye 1kW’ dan fazladır. Bu enerji günümüzde su ısıtma ve elektrik üretme amaçlı kullanılmak-
tadır.

126