Page 9 - Fen Lisesi Fizik 9 | 5.Ünite

5� 1� 5� Maddenin Sıcaklığında Meydana Gelen Değişim

ETKİNLİK KÖŞESİ

Uygulamanın Adı: Aynı ısı, farklı sıcaklık değişimi
Süre: 40 dk.
Mekân: Sınıf ortamı
Amaç: Isı alışverişi yapan saf maddelerin sıcaklıklarında meydana gelen değişimin bağlı olduğu değiş-
kenleri belirlemek
Araç ve gereçler: İnternet bağlantılı bilgisayar, kâğıt, kalem

İşlem Basamakları:

1� Uygulama:
• Öz ısı konulu simülasyona ulaşmak için kitabınızı pdf dosyası üzerinden açınız ve ekran görüntüsü-
ne tıklayınız.

• Simülasyonda ocakla ısıtılabilen ayrı kaplarda, eşit kütleye sahip yağ ve su bulunmaktadır.
• Suyun ve yağın öz ısısının farklı değerlerde olduğuna dikkat ediniz.
• Yağ ve suyun başlangıçta aynı sıcaklıkta olduğuna dikkat ediniz.
• Sudaki tuz miktarını sıfır olarak bırakınız, değiştirmeyiniz.
• Başlat butonunu kullanarak ocakların eşit sürede yanmasını, dolayısıyla kaplara eşit ısı vermesini
sağlayınız.
• Oluşan sıcaklık-zaman ve ısı-sıcaklık grafiklerini inceleyiniz.
• Isı-sıcaklık grafiğinde su ve yağın eşit ısıdayken ulaştıkları sıcaklıkları bir kâğıda not ediniz.
2� Uygulama:
• Isı konulu simülasyona ulaşmak için kitabınızı pdf dosyası üzerinden açınız ve ekran görüntüsüne
tıklayınız.

• Simülasyonda ocakla ısıtılabilen bir su kabı, ısıyı iyi ileten bir malzeme kullanılarak iki ayrı su kabına
bağlanmış olarak bulunmaktadır.
• Bu iki su kabı izole edilmiştir. Bu sayede başka bir kaynakla ısı alışverişi yapması engellenmiştir.
• Bu iki kaptaki su miktarlarına dikkat ediniz. Biri diğerinden daha az su barındırmaktadır. Kütle de-
ğerlerinin 1,2 kg ve 0,6 kg olduğuna dikkat ediniz.
• Tüm kaplarda su olduğu için öz ısının aynı olduğuna dikkat ediniz.
• Isıtıcı seviyesi butonuna tıklayarak ocağın yanmasını sağlayınız.
• Ocağın sıcaklık ayarını değiştirerek kaplardaki ısı değerini inceleyiniz ve bir kâğıda not ediniz.

Sonuçlandırma:
1. Isı-sıcaklık grafiğinde su ve yağın eşit ısıdayken ulaştıkları sıcaklıkları karşılaştınız.
2. Öz ısı ile ısı arasındaki ilişkiyi yorumlayınız.
3. Kaptaki su miktarı ile ısı arasındaki ilişkiyi yorumlayınız.
4. Not aldığınız değerler üzerinden ısı alışverişi yapan saf maddelerin sıcaklıklarında meydana gelen
değişimin bağlı olduğu değişkenleri belirleyiniz. Matematiksel modelini çıkarınız.

Maddeye verilen ısı miktarını, maddenin kütlesi, öz ısısı ve sıcaklık değişimini yaptığınız etkinlik sayesinde
ilişkilendirilince
Q = m c$$ D T
matematiksel modeli elde edilir.

121