Page 10 - Fen Lisesi Fizik 9 | 5.Ünite

Soru: Her ikisi de 10 g kütleli K ve L maddelerine ait alınan ısı ve sı- Q (J)
caklık değişimlerini gösteren grafiğe göre maddelerin öz ısı değer- K L
lerinin oranlarını bulunuz.

90
Cevap:
Q K 90
m K $ D 10 10 0,9 9
$
c K = TK = = =
c L Q L 90 0,5 5 50
$
m L $ D TL 10 18
o
10 18 T ( C)

5� 2� Hâl Değişimi

Maddeler katı, sıvı ya da gaz hâllerinden birinde bulunabilir. Hâl değiştiren
madde bir hâlden diğerine dönüşmektedir. Katının sıvıya dönüşümüne erime,
tersi duruma donma denir (Görsel 5.8 ve Görsel 5.9). Sıvının gaza dönüşümüne
buharlaşma, tersi duruma yoğuşma denir (Görsel 5.10. ve Görsel 5.11). Sıvının
her sıcaklığında buharlaşma oluşur, sıcaklık artışı buharlaşmayı arttırır, gözle
görülebilir duruma ise kaynama denir.

Görsel 5�8: Erimekte olan buz Görsel 5�9: Donmuş göl yüze- Görsel 5�10: Kaynamakta olan Görsel 5�11: Havadaki nemin
yinde kayan patenciler su yoğuşması

Her saf maddenin belirli basınç değerleri için sabit erime-donma ve kaynama-yoğuşma sıcaklıkları vardır ve
ayırt edicidir.

Saf maddeler hâl değişimleri tamamlanıncaya kadar sıcaklıkları değişmez.

Belli bir basınçta saf bir maddenin 1 gramının hâl değişiminde aldığı veya yaydığı ısıya hâl değiştirme ısısı
denir. L ile gösterilir, SI birimi J/kg dır. Pratikte Cal/g kullanılır. Maddeler için ayırt edicidir. Maddenin hâl
değiştirme ısıları şu şekilde isimlendirilir:

L : Buharlaşma Isısı, L : Yoğuşma Isısı, L : Erime Isısı, L : Donma Isısı olarak kısaltılabilir.
B Y E D

Maddenin ısı alırken erime ısısı değeri ile ısı verirken donma ısısı değerleri birbirine eşittir (L = L ). Aynı
E
D
şekilde madde ısı alırken buharlaşma ısısı değeri ile ısı verirken yoğunlaşma ısısı değeri birbirine eşittir
(L = L ).
B Y
Hal değiştirme sıcaklığın da saf bir maddenin tamamının veya bir kısmının hâl değişimi için gereken ısı mik-
tarının hesaplanması için gereken matematiksel model

Q = m L$

şeklindedir.

122