Page 15 - Fen Lisesi Fizik 9 | 5.Ünite

Yanan mumun üstüne tutulan elde hissedilen, sıcaklığın nedeni konveksiyon yoluyla aktarılan ısı enerjisiy-
ken; yanda tutulan, elde hissedilen sıcaklık ışıma yoluyla aktarılan ısıdır (Görsel 5.14).

Görsel 5�14: Isının ışıma ve konveksiyon yoluyla transferi

ÇALIŞMA KÖŞESİ 5

Kışın bir kazak yerine iki ince kazak daha sıcak tutar. Pişen yemeği karıştırmak için tahta kaşık ter-
cih edilir. Güneşli günlerde evlerin içi ısınırken pencere camları soğuk kalır. Kışın çay döktüğümüz
bardağın çatlamaması için içine metal kaşık bırakılır. Bahsi geçen olaylarda enerjinin iletim yolları
örneklenmiştir.

Sizlerde enerjinin iletim yollarını araştırarak her iletim yolu için beşer örnek vererek açıklayınız.

5� 4� 2� Katı Maddelerde Enerji İletim Hızı

Isı iletim hızı ya da enerji iletim hızı bir madde de birim zamanda aktarılan ısı miktarıdır. Aynı oda içinde
ısıl dengede olan metal kapı kolu ve halıya dokunulduğunda halının sıcaklığının kapı kolundan daha sıcak
olduğu hissedilir. Bunun sebebi ısıyı metal kapı kolunun halıya göre daha hızlı iletmesi nedeniyle metal kapı
koluna dokunan elin sıcaklığının daha hızlı düşmesidir. Isı iletkenliği ya da ısı iletim katsayısı maddenin ısıyı
ne kadar iyi iletebildiğini gösteren bir özelliktir. Isı iletim hızını etkiler.

Tablo 5.2’de bazı maddelerin ısı iletim katsayıları verilmiştir. Tablo incelendiğinde metallerin ısı iletim katsa-
yılarının yüksek olduğu görülür. Bu durum neden kalorifer peteklerinde veya tencerelerde metal kullanıldı-
ğını açıklar.

Tablo 5�2: Bazı Maddelerin Isı İletim Katsayıları
Madde k (W/m-K)
paslanmaz çelik 14

kurşun 35
demir 67
metaller pirinç 109
alüminyum 235
bakır 401
gümüş 428
hava (kuru) 0,026
gazlar helyum 0,15
hidrojen 0,18

poliüretan köpük 0,024
taş yünü 0,043
yapı
malzemeleri fiberglas 0,048
beyaz çam 0,11
pencere camı 1,0

127