Page 27 - Fen Lisesi Kimya 10 | 2. Ünite

KARIŞIMLAR

c) Kolloid ve Çözeltilerin Tyndall Olayı ile Ayırt
Edilmesi
Çözeltiler, süspansiyonlar ve kolloidleri birbirinden ayıran en önemli
özellik tanecik büyüklükleridir. Çözeltideki tanecikler atomik büyüklüktedir.
Süspansiyon içerisinde dağılan parçacıklar atomların çapından çok daha
büyüktür. Kolloid tanecikleri ise 1 nm ile 1000 nm arasındaki çaplara sahip
olabilir. Kolloidler ışığı dağıtma özelliğine sahiptir. Kolloidal karışımların ışı-
ğı dağıtabilme özelliğine Tyndall etkisi (Tindıl) denir
(Görsel 2.25). Tyndall etkisi kolloidlerden çözeltileri
ayırt etmede kullanılan bir yöntemdir. Parlak ışın de-
meti bir çözeltiden geçerken görülmez fakat kolloidal
karışımdan geçerken kolaylıkla görülebilir. Işık de-
metinin yayıldığı doğrultuya dik konumdan bakan bir
gözleyici, gerçek bir çözeltiden geçen ışığı göremez.
Kolloidal bir dağılımda aynı gözlem yapıldığında ise
ışık her yöne saçıldığından kolaylıkla görülebilir.
1869 yılında John Tyndall (Can Tindıl) tarafından ilk
kez araştırılan bu etki, Tyndall etkisi olarak bilinir.
Tozlu hava kolloid bir karışımdır. Güneş ışınları, toz- Görsel 2.25 Tyndall etkisi
lu havanın içinden geçerken dağılmaya uğradığı için toz zerrecikleri görüle-
bilir. Parlak ışığın toz zerrecikleri tarafından saçılmaya uğratılması Tyndall
etkisine iyi bir örnektir.

2.5 ETKİNLİK

Etkinliğin Adı: Kolloid ve Çözeltilerin Tyndall Olayı İle Ayırt Edilmesi

Etkinliğin Amacı: Tuz-su ve Fe O - su karışımının Tyndall olayı ile kolloid ve çözelti olarak belirlenmesi
2 3
Etkinliğin Süresi: 40 dakika
Araç ve Gereçler
‣ Tuz, Su ‣ Işık kaynağı
‣ Fe O 3 ‣ Cam baget
2
‣ Beher ‣ Spatül

Uygulama Aşamaları
1. 250 mL’lik behere 100 mL su ve 5 g yemek tuzu ekleyiniz ve bagetle karıştırınız.
2. 250 mL’lik behere 100 mL su ve 4 g toz hâline getirilmiş Fe O katısı ekleyiniz ve bagetle karıştırınız.
2 3
3. Karışımların bulunduğu beherlere ışık kaynağı tutunuz.
4. Beherlerdeki karışımlardan ışığın geçişini inceleyiniz.

Etkinliğin Değerlendirilmesi: Çözelti ve kolloidler ışığın etkisiyle nasıl ayırt edilir? Çevredeki hangi
karışımlar, ışık etkisiyle kolloid olarak belirlenebilir?

97