Page 40 - Fen Lisesi Kimya 10 | 2. Ünite

Havalandırma sırasında sudaki pis koku- değiştirici veya bunların kombinasyonu ola-
lu gazlar uzaklaştırılır (Görsel 2.40). bilir. Katyon değiştirme veya baz değiştirme,
pozitif bir iyonun diğer pozitif bir iyonla yer
+
değiştirmesidir. Reçine içindeki Na iyonları
2+
2+
ile su içinde bulunan Ca ve Mg iyonla-
rı yer değiştirir. İyon değiştirme için iki ana
metot kullanılmaktadır. Bunlar ayrı yatak ve
karışık yataktır. Ayrı yataklardaki katyon ve
anyon reçineler ayrı basınçlı tanklara yük-
lenir. Bu tanklar aside dayanıklı olmalıdır.
İşlem sırasında önce katyonik reçinelerden
daha sonra anyonik reçinelerden geçer.
Reçineler zamanla tıkanırlar, bu yüzden
Görsel 2.40: Dinlendirme havuzu
asit ve kostikle rejenere (yenilenme) edil-
meleri gerekir. İyon değiştiriciler farklı tipler-
Sertlik Giderme
de tasarlanabilir. Evsel kullanım için daha
2+
Sulara sertlik veren Mg ve Ca iyonları,
2+
küçük boyutlu arıtma cihazları kullanılır
soda (Na CO ) ve kireç (CaO) kullanılarak
2 3
giderilir. Soda ve kireç, Mg ve Ca iyon- (Görsel 2.41).
2+
2+
larını karbonatları (CaCO , MgCO ) şeklinde
3 3
çöktürür.
Ön Klorlama veya Ozonlama
Dinlendirme havuzlarında su ozonlanır
veya klorlanır. Ozon gazı (O ), mikropları
3
çok hızlı öldürür ve zamanla oksijen gazına
(O ) dönüşerek suda koku oluşmasını önler.
2
Sudaki mikropları yok etmek için genellikle
klor gazı (Cl ) veya sodyum hipoklorit (NaClO)
2
kullanılır.
Koagülasyon
Dinlendirme sırasında sudan hafif oldu-
ğu için çökmeyip askıda kalan küçük katı
kolloidleri çöktürmek için KAl(SO ) .12H O
4 2 2
(şap), Al (SO ) (alüminyum sülfat), Fe (SO )
2 4 3 2 4 3
[demir(III) sülfat] gibi tuzlar koagülant mad- Görsel 2.41: Su arıtma cihazı
de olarak suya karıştırılır. Bu tuzlar suda
büyük hacimli Al(OH) (alüminyum hidroksit)
3
ve Fe(OH) [demir(III) hidroksit] bileşiklerini
3
oluşturarak topaklaşır. Bu işleme koagülas-
yon (pıhtılaşma) denir. Koagülasyonla suda BİLGİ KUTUSU
askıda kalan bakteri, yosun, kir gibi kolloidler
İyon değiştirici reçineler hem
topaklanan çökeleklere tutunup çöker. Böy-
çözünürlük farkı hem de katı
lece askıda kalan bu maddeler sudan ayrış-
yüzeyine bağlanma farkın-
tırılır.
dan yararlanılarak kullanılan
ayırma yöntemidir.
İyon Değiştiriciler
Reçineler, suda iyon değiştirme için kulla-
nılır. Reçineler; katyon değiştirici, anyon

110