Page 48 - Fen Lisesi Kimya 10 | 2. Ünite

Bu durumda gerçek bir gazın basıncı, ideal gaz denkleminde hesap-
lanan basınçtan daha küçük olur (Grafik 2.10).
N
2
CH
4
2,0 3
H 200 K
2
1,0 2 500 K
P.V CO 2 P.V
R.T 1,0 R.T 1000 K
İdeal gaz
0,5 1
İdeal gaz
0 0
200 400 600 800 1000 300 600 900
P (atm) P (atm)
a) b)
Grafik 2.10: a) Farklı gazların ideallikten sapmaları. b) Aynı gazın farklı sıcak-
lıklarda ideallikten sapması

2.28. Alıştırma
Aynı sıcaklık ve basınç koşullarında bulunan H , CH , He, CO ve
2 4 2
SO gazlarını idealliğe yakınlıklarına göre sıralayınız.
2
(H:1, He:4, C:12, O:16, S:32)

b) Karbon dioksitin ve Suyun Faz Diyagramları, Buhar ve
Gaz Kavramları
Her tarafı aynı homojenlikte olan, sınırları tanımlanabilen, diğer faz-
lardan fiziki olarak ayrılabilen sıvı, gaz veya katı sistemin bir parçasına
faz denir. Bu tanıma göre kapalı bir kap içindeki su, üzerindeki su bu-
harı ile beraber iki fazdan, buzlu su ise üç fazdan oluşan bir sistemdir.
Katı, sıvı ve gazın tek bir faz ya da bunlardan ikisi veya daha çoğu-
nun dengede olduğu sıcaklık ve basınç koşullarının grafikle gösterimi-
ne faz diyagramı denir. Faz diyagramı, farklı basınç ve sıcaklıklarda
hangi fazın daha kararlı olduğunu gösteren bir haritadır. Katı, sıvı ve
gaz fazlar arasındaki geçişler faz diyagramları grafikleri ile gösterilir. Bir
faz diyagramı; maddenin hangi şartlar altında katı, sıvı ya da gaz fa-
P
zında olacağını gösterir. Faz diyagramında üç eğrinin birleştiği noktaya
B
üçlü nokta denir.
C
Sıvı
Suyun Faz Diyagramı
Katı
A Herhangi iki fazı ayıran çizgi fazların denge hâlinde bulunduğu
koşulları gösterir. Örneğin sıvı ile buhar fazları arasındaki eğri buhar
D Buhar basıncının sıcaklıkla değişimini göstermektedir. Benzer şekilde diğer
T
iki eğri, buz ile su ve buz ile su buharı arasındaki denge koşullarını
Grafik 2.11: Suyun farklı sıcaklık
ve basınç değerlerindeki faz diyag- göstermektedir. (Sıvı-katı eğrisinin negatif eğime sahip olduğuna dikkat
ramında D-A eğrisi süblimleşme, ediniz.) Suyun faz diyagramı Grafik 2.11’de verilmiştir. Grafik katı, sıvı
A-B eğrisi erime, A-C eğrisi buhar- ve gaz fazını göstermek üzere üç bölgeye ayrılmıştır.
laşmayı gösterir.

140 KİMYA 11. SINIF