Page 2 - Fen Lisesi Kimya 9 | 2. Ünite

1. ATOM MODELLERİ
BÖLÜM

■ Sizce bilinen ilk atom teorisi hangisidir?
■ İlk atom teorisi kim tarafından hangi yılda ortaya atılmıştır?
■ Atom teorilerinin bilimin ilerlemesine ne gibi katkıları olmuştur?

2.1.1. Atom Modelleri

MÖ 5. yüzyılda Yunan filozofu Demokritos, bütün maddelerin atomos
olarak adlandırılan çok küçük, bölünmez taneciklerden oluştuğunu öne
BİLGİ KUTUSU
sürmüştür. Demokritos’un bu fikri, özellikle Platon ve Aristo gibi pek çok
çağdaşı tarafından kabul edilmemekle birlikte, bu fikir uzun süre varlığını
sürdürmüştür. İlk bilimsel araştırmalardan elde edilen deneysel kanıtlar
“atom” kavramına destek sağlamış ve zamanla element ve bileşiklerin
modern tanımlarının yapılmasını sağlamıştır. Bugün atom adını verdiği-
miz maddenin bölünmez yapı taşlarının tanımı, 1808 yılında İngiliz öğret-
men ve bilim insanı John Dalton tarafından ilk olarak yapılmıştır.

a) Dalton, Thomson ve Rutherford Atom Modelleri

Dalton Atom Modeli (1803)
John Dalton atom kuram- Dalton’un çalışmaları kimyada modern çağın başlangıcıdır.
cısı. Dalton renk körü ol-
duğundan iyi bir deneyci Dalton atom modeline göre
olamamıştır. (Günümüzde ■ Elementler atom adı verilen son derece küçük ve bölünemeyen tane-
renk körlüğüne daltonizm ciklerden oluşur.
denir.). Ancak kendisi atom ■ Belli bir elementin bütün atomları birbirinin aynıdır; yani bu atomla-
kuramını değiştirmek için
rın boyutları eşittir, hepsi aynı kütleye sahiptir ve kimyasal özellikleri
başkalarının deney sonuç-
aynıdır. Ancak bir elementin atomları diğer elementlerin atomlarından
larını başarıyla yorumlamış
ve kendi atom modelini ge- farklıdır (Şekil 2.1).
liştirmiştir. ■ Bileşikler birden çok elementin atomlarından oluşmuştur. Herhangi bir
bileşikteki iki elementin atom sayılarının oranı bir tam sayı ya da basit
tam sayılı bir kesirdir.
■ Kimyasal tepkimeler yalnızca atomların birbirinden ayrılması, birbiri ile
birleşmesi ya da yeniden düzenlenmesinden ibarettir; bu tepkimeler
atomların yok olmasına ya da oluşmasına yol açmaz.

Şekil 2.1: Dalton atom modelinde farklı element atomları

Dalton atom modeli, kimyanın üç temel yasası; Sabit Oranlar, Kütle-
nin Korunumu ve Katlı Oranlar Yasası’nı destekleyerek açıklar.

60 61