Page 5 - Fen Lisesi Kimya 9 | 2. Ünite

ATOM VE PERİYODİK SİSTEM

Dalga boyu (λ, lamda)
Dalga üzerinde art arda gelen iki tepe veya iki çukur nokta arasındaki
uzaklıktır. Birimi metre (m) veya nanometre (nm) vb.

Genlik (A)
Bir dalganın maksimum yüksekliği veya minimum derinliğidir. Dalga-
nın şiddeti genliğin karesiyle doğru orantılıdır.

Frekans (ν, nü)
Belli bir noktadan bir saniyede geçen dalga sayısıdır. Birimi Hertz’dir
(1/s). Işığın frekansı ışık kaynağına bağlı olup ortamına bağlı değildir.

Işık Hızı (c)
Boşlukta (vakumda) bütün elektromanyetik dalgalar, dalga boyuna ba-
kılmaksızın aynı hızla hareket ederler. Işık hızı “c” sembolü ile gösterilen
8
ve 3.10 m/s değerinde olan hıza denir. Belli bir ışıma için dalga boyu ile
frekansın çarpımı elektromanyetik dalgaların ışık hızına eşittir.
c = λ.ν

Mor ötesi (UV), görünür bölge ışınları, kızıl ötesi ışınlar (IR), Radyo
ve TV dalgaları bilinen elektromanyetik ışıma türleridir. Elektromanyetik
ışınlar uzayda dalga hareketi ile ilerler. Bütün ışınların frekanslarını ya da
dalga boylarını gösteren elektromanyetik ışın dizisine elektromanyetik
dalga spektrumu denir (Şekil 2.5).

Şekil 2.5: Elektromanyetik dalga spektrumu

Şekil 2.5’teki elektromanyetik dalga spektrumunda radyo dalgaları,
çok uzun dalga boylarına; kızıl ötesi ışınlar, orta uzunlukta dalga boyla-
rına sahiptirler. Radyoaktif tepkimeler sonucu oluşan gama ışınları, çok
kısa dalga boylarına sahiptir. Görünür bölge ışınları yaklaşık 380nm-
760nm dalga boyları arasındaki ışınları içerir. Görünür bölgeden daha
küçük dalga boylu, yüksek frekanslı ışınlara mor ötesi ışınlar (UV) denir.
Görünür bölgeden daha büyük dalga boylu ve küçük frekanslı ışınlara
kızıl ötesi (infrared) ışınlar denir. Değişik bölgelerdeki elektromanyetik
ışınlar, madde ile değişik şekillerde etkileşir ve maddenin tanınmasında
bu etkileşimlerden yararlanılır.
Madde ile elektromanyetik ışınımın etkileşimini inceleyen bilim dalına
spektroskopi denir. Spektroskopi, çoğunlukla kullanılan elektromanye-
tik ışınımın bulunduğu bölgeye göre isim alır. Örneğin mor ötesi ışınlar
Resim 2.2: Gökkuşağının sürekli
ultraviyole (UV) olarak adlandırılır. Bir dalga boyundan diğerine geçişin spektrumu
sürekli olduğu spektrumlara sürekli spektrum denir (Resim 2.2).

62 63