Page 6 - Fen Lisesi Kimya 9 | 2. Ünite

Örneğin beyaz ışık (Güneş ışığı), bir prizmadan geçirilip dalga boy-
larına ayrılırsa sürekli bir spektrum elde edilir (Şekil 2.6). Renkler yani
dalga boyları arasında kesintisiz bir geçiş vardır. Beyaz ışığın spektru-
munda gökkuşağında olduğu gibi iç içe girmiş kırmızı-turuncu-sarı-ye-
şil-mavi-mor renkler bulunur. Görünür bölge ışınlarından en çok kırılan
mor rengin dalga boyu en küçük, en az kırılan kırmızı rengin dalga boyu
en büyüktür.

Beyaz Işığın Prizmadan Geçişi

Şekil 2.6: Prizmadan geçen beyaz ışığın renklere ayrılması

BİLGİ KUTUSU
Sürekli spektrum verebilecek beyaz ışık bir gazdan, örneğin hidro-
jenden geçirildikten sonra prizmada kırılırsa elde edilen spektrumun
Bir yıldız olan Güneş’te-
belirli frekanslarında siyah çizgiler görülür (Şekil 2.7). Bu spektrumlara
ki elementlerin tespitin-
absorbsiyon (soğurma) spektrumu denir. Bu çizgilerin yeri ve sayısı,
de, birden fazla dalga
ışığın içinden geçtiği maddenin cinsine bağlıdır ve maddenin tanınmasını
boyuna (polikromatik
sağlar. Spektrumun bu şekilde kullanılması, insanların birbirinden ayırt
ışık) sahip Güneş ışığı
edilmesine yardımcı olan parmak izlerine benzer.
prizmadan geçirildiğin-
de tek dalga boyunda-
ki (monokromatik ışık)
ışıklara dönüşür. Kırılan
ışık ekranda incelene-
rek renk çizgilerinin han-
gi elemente ait olduğu
tespit edilir.

Şekil 2.7: Hidrojenin görünür bölge soğurma (absorbsiyon) çizgi spektrumu

Gaz hâlindeki bir elemente gerilim uygulandığında o element ışık ya-
yar. Yayınlanan ışık prizmadan geçirilirse farklı renklere ayrılır (Şekil 2.8).
Bu renkler çizgi şeklinde oluşur. Bu spektrumlara yayınma (emisyon)
spektrumu denir. Elementlerin spektrumları, kesikli (çizgi) spektrumdur.
Bir madde hangi dalga boyundaki ışığı yayarsa aynı dalga boyundaki
ışığı da absorbe eder.

64 65