Page 4 - Fen Lisesi Matematik 11 | 1.Ünite

TRİGONOMETRİ

11.1.1. YÖNLÜ AÇILAR

Trigonometri, eski Yunancada trigon (üçgen) ve metrio (ölçü)
kelimelerinin birleşiminden oluşmuştur. Konusu, bir üçgenin kenarları
ile açıları arasındaki bağıntılardır. İlk zamanlar topoğrafya, denizcilik
ve astronomide kullanılan trigonometri; 17. yüzyıldan itibaren günlük
hayatın pek çok alanında yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Yandaki görselde de görüldüğü gibi trigonometri Türk mimarisinde de
kullanılmıştır (Görsel 1.1.1).
Görsel 1.1.1: Geleneksel Türk mimari örneği
1. Yönlü Açı
Evinizde kullandığınız şişe ve kavanoz kapakları, cıvata, vida ile muslukların hangi yöne açılıp kapandığını
hatırlayınız (Görsel 1.1.2). Ortak bir yönde açma ve kapama olup olmadığını gözlemleyiniz.
Saatin yelkovanının dönme yönü ile gözlem sonucunuzu ilişkilendirebilir misiniz? Dönme yönleri ile oluşan
açının yönü arasındaki ilişkiyi ifade ediniz.

Açma yönü Kapama yönü
Açma yönü Kapama yönü Açma yönü Sıkma yönü

Görsel 1.1.2: Şise kapağı, cıvata ve musluğun açma ve kapama yönleri

Tanım Saatin yelkovanının dönme yönünün tersi olan yöne pozitif yön (Şekil 1.1.1), aynı
olan yöne negatif yön denir (Şekil 1.1.2).

Pozitif yön ( + ) Negatif yön ( - )
12 12

9 3 9 3

6 6
Şekil 1.1.1 Şekil 1.1.2

Bir açının kenarlarından birini başlangıç kenarı, diğerini bitim kenarı alarak
elde edilen açıya yönlü açı denir. Yönü pozitif olan yönlü açı ‘‘pozitif yönlü açı’’
(Şekil 1.1.3), yönü negatif olan yönlü açı ‘‘negatif yönlü açı’’ (Şekil 1.1.4) olarak
adlandırılır.

B B
Bitim kenarı Başlangıç kenarı

O A O A
Başlangıç kenarı Bitim kenarı
Şekil 1.1.3: AOB pozitif yönlü açı Şekil 1.1.4: BOA negatif yönlü açı

14 Fen Lisesi Matematik 11