Page 4 - Fizik 10 | 2. Ünite

2. ÜNİTE: BASINÇ VE KALDIRMA KUVVETİ

Kuvvet sab�t kalmak şartıyla yüzey alanı büyürse basınç azalır, küçü-
lürse basınç artar. Yüzey alanı �le basınç ters orantılı olduğundan
uzun kayak takımları kullanan kayakçının (Görsel 2.3) ağırlığı gen�ş
b�r yüzeye yayılır. Bu yayılma neden�yle basınç küçülür ve kayakçı bat-
madan rahatça kayar.

Görsel 2.3: Kayakçı Görsel 2.4: Kar ayakkabısı

Karda yürürken g�y�len kar ayakkabıları �ç�n de aynı durum geçerl�d�r
(Görsel 2.4). Kar ayakkabısının taban alanı gen�ş olduğundan yüzeye
yapılan basınç azalır ve karda yürüyen k�ş� batmaz.

Yukarıdak� örneklerde basıncın küçültülmes� amaçlanırken balta
(Görsel 2.5), bıçak g�b� kes�c� aletlerde basıncın büyütülmes� amaçlanır.
Bu nedenle kes�c� yüzeyler b�lenerek �ncelt�l�r ve yüzey alanı küçültülür.
Böylel�kle aynı kuvvet�n etk�s� altında oluşan basınç artar ve kesme
olayı kolaylaşır.

Görsel 2.5: Balta Görsel 2.6: Ç�v�

Tahtaya saplanmak �stenen b�r ç�v�n�n (Görsel 2.6) s�vr� uçlu üret�lmes�-
n�n neden� basıncın artırılarak tahta �çer�s�nde daha kolay �lerlemes�d�r.
Katıların yüzeye yaptıkları basıncı etk�leyen değ�şkenler�n �ncelenmes�
�ç�n “Katı c�s�mler�n yüzeye uyguladığı basınç” etk�nl�ğ�n� yapınız.

72 10. SINIF FİZİK