Page 6 - Fizik 10 | 2. Ünite

2. ÜNİTE: BASINÇ VE KALDIRMA KUVVETİ

C�s�mler, üzer�nde bulunduğu yüzeye (tabana) ağırlıklarından dolayı
G basınç uygular. Bu nedenle yatay düzlemde bulunan katılarda basınç
kuvvet�, katının ağırlığına eş�tt�r. Şek�l 2.3’te üzer�nde bulunduğu
yüzeye temas alanı A, ağırlığı G olan katı c�sm�n yüzeye yaptığı basınç
A
P = G bağıntısıyla bulunur.
Şek�l 2.3: Katı basıncı A
Bağıntıdan da anlaşıldığı üzere katıların basıncı ağırlıkları �le doğru,
taban alanının büyüklüğüyle ters orantılıdır.

 Örnek

Özdeş küpler�n b�rleşt�r�lmes� �le oluşturulmuş Şek�l I’dek� c�sm�n, üze-
r�nde bulunduğu yüzeye uyguladığı basınç P d�r.
1

Şek�l - I Şek�l - II
C�s�m Şek�l II’dek� duruma get�r�ld�ğ�nde yüzeye yaptığı basınç
P
P olduğuna göre P 1 2 oranı kaçtır?
2

 Çözüm

Yatay b�r yüzey üzer�ndek� katının basınç kuvvet�, c�sm�n ağırlı-
ğına eş�t olduğundan her �k� şek�l �ç�n de basınç kuvvet� aynıdır. Bu
durumda c�sm�n yüzeye yaptığı basınç temas yüzey�n�n büyüklüğüne
bağlıdır. Küpler�n b�r yüzey alanı A kabul ed�l�rse Şek�l I’de taban
G
P 3 A G A 1
.
alanı 3A, Şek�l II’de �se A olur. P 1 = G = 3 A G = 3 bulunur.
2
A
 Örnek
Boyutları a c�ns�nden ver�len Şek�l I’dek� tuğlanın bulunduğu yüzeye
uyguladığı basınç kuvvet�n�n büyüklüğü F , basıncı P d�r.
1
1

a 2a

2a a
a a

Şek�l - I Şek�l - II

Tuğla Şek�l II’dek� konuma get�r�ld�ğ�nde basınç kuvvet�n�n büyük-
lüğü F , zem�ne yaptığı basınç P olduğuna göre
2
2
F
a) F 1 2 oranı kaçtır?
P
b) P 1 2 oranı kaçtır?

74 10. SINIF FİZİK