Page 8 - Fizik 10 | 2. Ünite

2. ÜNİTE: BASINÇ VE KALDIRMA KUVVETİ

Ağır �ş mak�nes� (Görsel 2.7) ve tank (Görsel 2.8) g�b� büyük kütlel� olup
yumuşak zem�nlerde �lerlemes� gereken araçlarda tekerlek yer�ne palet
kullanılır. Paletler�n yüzey alanları büyük olduğundan araçların zem�ne
uyguladığı basınç azalır. Bu durum paletl� araçların yumuşak zem�nde
batmasını engeller ve daha kolay �lerlemes�ne yardımcı olur.

Görsel 2.7: Ağır �ş mak�nes�

Görsel 2.8: Altay tankı

Develer�n (Görsel 2.9) ayak tabanlarının gen�ş olması, kum üzer�nde
oluşturdukları basıncı azaltır ve kumda batmadan rahatlıkla yürüme-
ler�ne yardımcı olur.

 İzleyerek Öğreniniz

P�ezoelektr�k olayı deney�n�
karekoddan yararlanarak
�nceley�n�z. Görsel 2.9: Kumda yürüyen develer Görsel 2.10: Tır

Dış Ağır yük taşıyan tırlarda (Görsel 2.10), kamyonlarda ve trenlerde teker-
kuvvet lek sayısının fazla olması bu araçların zem�n �le temasını artırır. Bu
F durum zem�ne uygulanan basıncın azalmasını sağlar.
V
Kristal Katı basıncı teknoloj�de de kullanılmaktadır. Kr�stal yapıdak� c�s�mler�n
yapılı yüzeyler�ne dışarıdan uygulanan basınç �le orantılı olarak yüzeyler ara-
cisim
sında potans�yel farkı oluşturmasına p�ezoelektr�k olayı den�r.
0
F B�r kr�stal�n yüzeyler�ne �k� taraftan kuvvet uygulandığında oluşan
Dış
kuvvet basınç neden�yle kuvvet uygulanan yüzeyler arasında potans�yel farkı
Şek�l 2.5: P�ezoelektr�k olayı oluşur (Şek�l 2.5). Uygulanan kuvvet artırıldığında voltmetrede okunan
değer�n de arttığı görülür.

76 10. SINIF FİZİK