Page 129 - Fizik 11 | 1.Ünite

KUVVET VE HAREKET

A dişli sistemi üzerinde O noktasına göre tork
A
.
.
F r = T r ( T 1 = r 2 $ Fr 1 olarak bulunur.
1
1
2
B dişli sistemi üzerinde O noktasına göre tork
B
.
.
.
$$ r 3
T r = T r ( r 2 $ Fr 1 r = T r ( T 2 = Fr 1 olarak bulunur.
1
4
2
4
3
2
rr 4 $
3
2
C dişli sistemi üzerinde O noktasına göre tork
C
.
.
. . .
. . .
.
$$ r 3
T r = G r ( Fr 1 r 5 = G r ( F r r r = G r r r olarak bulunur.
1
rr 4 $
4
5
3
6
2
6
6
5
2
2
105. ALIŞTIRMA
Günlük hayatta karşılaştığınız dişli çarklara örnekler vererek bunların işlevlerini açıklayınız.
ÇÖZÜM
136. ÖRNEK
r, 3r ve 4r yarıçaplarına sahip dişliler şekildeki gibi birbirine
bağlanmış ve 120 N ağırlığındaki cisim F kuvveti ile denge-
lenmiştir.
3r O 4r
r r Buna göre F kuvvetinin büyüklüğü kaç N olur?

F G = 120 N

ÇÖZÜM
O noktasında r yarıçaplı dişlinin 4r yarıçaplı dişliye uyguladı-
ğı kuvvete T denirse sistem dengede olduğundan x toplam = 0 -T
olacaktır. Şekildeki ilk dişli sisteminin merkezine göre tork
alınırsa 3r O 4r
r r
.
.
F 3r = T r (T = 3F olarak bulunur. O
T kuvveti ile G ağırlığının ikinci sistemin merkezine göre tor-
ku alınırsa
T
.
.
.
.
T 4r = G r ( 3F 4r = 120 r ( 12F = 120
F G = 120 N
F = 10 N olarak bulunur.
231
231