Page 20 - Fizik 11 - 1. Ünite - 1. Bölüm

KUVVET VE HAREKET

K Şekil 1.20’de verilen yolda sabit V hızıyla doğu yönünde ha-
M
reket eden M aracının sürücüsü, V hızıyla kuzey yönünde ha-
N
B D reket eden N aracına bakmaktadır. Araçların hareket doğrul-
tularının farklı olması, bağıl hızın hesaplanmasında bir farklılık
G oluşturmaz. M aracı gözlemci, N aracı ise gözlenen durumun-
dadır. Bağıl hız

V bağıl = V gözlenen - V gözlemci
V M
M
ifadesi kullanılarak bulunur. Vektörel olarak
V N
- V
N M
V N V bağıl = V N - V M şeklinde gösterilir.
V bağıl

Şekil 1.20: Farklı yönde sabit hızla hareket eden
araçlar

11. ÖRNEK

10 m/s A Şekildeki A aracı batıya, B aracı ise kuzeye doğru 10 m/s büyüklü-
ğünde sabit hızlarla hareket etmektedir.
Buna göre
K
10 m/s a) A aracının sürücüsü, B aracının hangi hızla hareket ettiğini gö-
rür?
B D
b) A aracının sürücüsü, B aracına bakarak kendisinin hangi hızla
B hareket ettiğini görür?
G

ÇÖZÜM
a) A aracının sürücüsü gözlemci, B aracı ise gözlenendir.

vektörleri eşit bü-
V B ile -V A
- V
V bağıl = V gözlenen - V gözlemci A yüklükte ve aralarındaki açı 90°
= 10 2 m/s
V = 10 m/s V = 10 2 m/s bulunur. A aracının sürücüsü,
V bağıl = V B - V A olduğundan V bağıl
B
) bağıl
V bağıl = V B + (-V A B aracının kuzeydoğuya doğru
10 2 m/s büyüklüğünde hızla
hareket ettiğini görür.

b) Bir haraketli başka bir haraketliye bakığında kendisini gözlenen diğer haraketliyi ise gözlemciymiş
gibi görür. Buna göre B aracının sürücüsü gözlemci, A aracı ise gözlenenmiş gibi işlem yapılarak
bağıl hız bulunur.
V = 10 m/s
A
V bağıl = V gözlenen - V gözlemci A aracının sürücüsü, B aracına bakarak
kendisinin güneybatıya doğru 10 2
- V
m/s büyüklüğünde hızla hareket ettiğini
V bağıl = V A - V B B
) görür.
V bağıl = 10 2 m/s
V bağıl = V A + (-V B

32