Page 27 - Fizik 11 - 1. Ünite - 1. Bölüm

KUVVET VE HAREKET

L M

V a
V y
V yere gre
ö
K
Şekil 1.24: Nehirde akıntıya dik yönde hareket eden yüzücü

Akıntıya dik olarak hareket eden cisimler hem yatay hem de düşey doğrultuda yer değiştirir. Akıntı hızı büyük-
lüğünün V olduğu bir nehirde, K noktasından akıntıya dik olarak L noktasına doğru ve suya göre V büyüklü-
a
y
ğünde hızla yüzmeye başlayan bir yüzücü, L noktasından karşı kıyıya çıkamaz. Akıntı yüzücüyü sürükleyerek M
noktasından karşı kıyıya çıkmasına neden olur (Şekil 1.24). Yüzücünün yere göre hızı, akıntının hızı ile suya göre
hızının bileşkesine eşittir. Yere göre hız vektörü, yüzücünün hangi yönde hareket ederek karşı kıyıya çıkacağını
belirler. Yüzücünün karşı kıyıya çıkma süresinde sadece nehrin genişliği ve bu doğrultudaki hız etkilidir. Yüzü-
cünün yatay ve düşey yer değiştirmelerinin büyüklüğü

KL = V . t
y
LM = V . t
a
KM = V yere göre . t olur.

15. ÖRNEK

Şekildeki gibi akıntı hızının sabit ve 2 m/s olduğu bir nehrin O noktasından K noktasına doğru suya
göre 2 m/s büyüklüğünde hızla ve akıntıya dik olarak yüzmeye başlayan yüzücü, L noktasından karşı
kıyıya çıkmaktadır.
K L
Nehrin genişliği 60 m olduğuna göre
V = 2 m/s
a
a) Yüzücü kaç saniyede karşı kıyıya çıkar? d = 60 m
V y = 2 m/s
b) Yüzücü kaç metre sürüklenmiştir?
c) Yüzücünün yer değiştirmesi kaç metredir? O

ÇÖZÜM

a) Yüzücü karşı kıyıya çıktığında düşeyde 60 m yer değiştirmiştir. Buna göre
d = V . t ( 60 = 2 . t ( t = 30 s bulunur.
Y
b) Yüzücü 30 saniye boyunca akıntı hızıyla sürüklenir. Buna göre yüzücünün yatayda yaptığı yer de-
ğiştirme
KL = V . t ( KL = 2 . 30 ( KL = 60 m olur.
a
c) Yüzücünün ilk konumu O noktası, son konumu L noktası olduğu için yer değiştirmesinin büyüklü-
ğü OL uzunluğuna eşittir. Pisagor bağıntısı yardımıyla OL uzunluğu bulunur.

K L
60 m (Δx)2 = 602 + 602

60 m Dx (Δx)2 = 7 200

Δx = 60 2 m olur.
O

39 39