Page 35 - Fizik 12 | 1.Ünite

3. BÖLÜM: AÇISAL MOMENTUM

1.3.1. Fiziksel Bir Nicelik Olarak Açısal Momentum

Kütlesi m, çizgisel hızı j olan ve öteleme hareketi yapan (Şekil 1.16) m
cismin çizgisel momentumunun
j
v
P = m $ j olduğu ifade edilmişti.
Kütlesi m olan bir cisme sürtünmelerin önemsiz olduğu bir ortamda
Şekil 1.16: Öteleme hareket�
r yarıçaplı yörüngede j çizgisel hızıyla düzgün çembersel hareket yapan c�s�m
yaptırılsın (Şekil 1.17). Herhangi bir anda cismin konum vektörüyle
momentum vektörünün vektörel çarpımına açısal momentum denir.
O r
Fiziksel bir nicelik olan açısal momentum L sembolüyle gösterilir ve m
m 2
vektörel bir büyüklüktür. SI’da birimi kg $ s dir. j
Açısal momentum büyük sistemlerde gezegenlerin Güneş, atomik
boyutta ise elektronların çekirdek etrafındaki dolanımlarında bulun- Şekil 1.17: Çembersel hareket
maktadır. Bu nedenle atomik boyutta fiziksel bir niceliktir. yapan c�s�m

 Simülasyon
Sıra Sizde - 9

Açısal momentum ile ilgili
I. Açısal momentum fiziksel bir niceliktir.
II. Doğrusal bir yolda hareket eden cisimlerin açısal momentumları Atom�k boyutta momentumun
vardır. değ�ş�m�n� karekoddan
III. Açısal momentum vektörel bir büyüklüktür. yararlanarak �nceley�n�z.
yargılarından hangileri doğrudur?
Çözüm
Çözüm

1.3.2. Açısal Momentum ve Çizgisel Momentum

Arasındaki İlişki

Sürtünmelerin önemsiz olduğu yatay düzlemde m kütleli cisim j büyük-
lüğünde çizgisel hızla Şekil 1.18’deki r yarıçaplı yörüngede dolanmak-
tadır. Cismin çizgisel momentumunun büyüklüğü P = m $ j olduğuna
göre açısal momentumunun büyüklüğü L = P $ r ifadesiyle bulunur.

Buradan L = m $ j $ r bağıntısı elde edilir.

Açısal momentum cismin hızına, kütlesine ve yörünge yarıçapına
bağlıdır.

12. SINIF FİZİK 49