Page 25 - Fizik 9 | 1.Ünite

örnek soru çözüm
Kare şeklindeki bahçenin bir kenarı 100 m ise Kare, dört kenarı birbirine eşit olan geometrik
çevresi kaç metredir? şekildir. Bir kenarı a olan karenin çevresi Ç ol-
mak üzere Ç=4.a ifadesi ile hesaplanır.
Buna göre bahçenin çevresi
4.100=400 m olarak bulunur.
2. Vektörel Büyüklükler

Vektör nedir?
Vektör, yönü, doğrultusu ve büyüklüğü olan doğru parçasıdır.
Vektörlerin Şekil 1.1.1'deki gibi
• başlangıç noktası (uygulama noktası) ve bitiş noktası,
• büyüklüğü (şiddeti, sayısal değeri),
• doğrultusu,
Kitaplarda vektörler ve
• yönü vardır.
vektörlerin büyüklükleri
Vektörler vektörü temsil eden bir harf veya sembolün üzerine
farklı biçimlerde gösteril-
çizilen ok ile gösterilir. Örneğin A vektörünün gösterimi A şeklin-
mektedir. Vektörler vektörü
dedir. Vektörün büyüklüğü gösterilirken vektör, mutlak değer içinde
temsil eden harf ve üzerine
yazılır ( A ) veya sadece harf ile (A) gösterilir. Vektörün büyüklüğü
çizilen ok ( " ) işareti ile
skaler bir niceliktir.
ya da vektörü temsil eden
Başlangıç Bitiş harfin koyu yazılması ile
noktası A noktası
Doğrultusu verilir. Vektörün büyüklüğü
Yönü ise vektörün mutlak değer
Büyüklüğü içinde gösterimi ( v ) ya
Şekil 1.1.1: Vektör da vektörü temsil eden har-
fin yalın verilmesi şeklinde
Vektör diyagramları (çizimleri) ölçeklidir. Örneğin 2 m uzunluğun- gösterilir.
daki yol 1 cm uzunluğunda bir vektörle gösteriliyorsa 6 m'lik yol 3 cm Bu kitapta vektörlerin
uzunluğunda bir vektör ile gösterilir. gösteriminde harf üzerine
Birden fazla vektörün yerine kullanılabilecek tek vektöre bileşke çizilen ok ( v ) ve vektörle-
R
vektör adı verilir ve sembolü ile gösterilir. Bileşke vektör, vektör- rin büyüklüklerinin gösteri-
lerin belirli kurallarla toplanmasıyla elde edilir. Vektörel işlemlerde minde ise yalın harf kulla-
vektörlerin büyüklüğünün yanı sıra yönü de dikkate alınır. Birbirine nılmıştır ( v = 10m s gibi).
paralel olan vektörler sayı doğrusundaki rakamlar gibidir.
Aynı yöndeki vektörlerin büyüklükleri toplanarak (Şekil 1.1.2 a),
zıt yöndeki vektörlerin büyüklükleri ise büyükten küçük olan çıkartı-
larak (Şekil 1.1.2 b) hesaplanır. Her iki durumda da cisim bileşke-
vektör yönünde hareket eder.

K = 2 br
R=2+5=7 br

L = 5 br

Şekil 1.1.2 a: Aynı yönlü kuvvetlerin bileşkesi

K = 2 br L = 5 br R=5-2=3 br

Şekil 1.1.2 b: Zıt yönlü kuvvetlerin bileşkesi

FİZİK BİLİMİNE GİRİŞ 37