Page 225 - Tarih 9 | Kavram Öğretimi Çalışması

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
120 TARİH 9 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
4. ÜNİTE : İLK VE ORTA ÇAĞLARDA TÜRK DÜNYASI > 4.2. Boylardan Devlete
Kavram : İkili Devlet Teşkilatı
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Çalışmanın Adı TÜRKLERDE İKİLİ DEVLET TEŞKİLATI 20 dk.
Çalışmanın Amacı Türk devlet yapısını ikili devlet teşkilatı açısından analiz edebilme.

Yönerge: Metin ve görsellerden yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.

TÜRKLERDE İKİLİ DEVLET TEŞKİLATI

İlk Türk devletlerinde ülkenin genellik-
le iki bölüm halinde idare edildiği gö-
rülmektedir: doğu-batı, kuzey-güney,
büyük-küçük, iç-dış, Bozok-Üçok. Bu
idari sistemde daima bir tarafın hâki-
miyet üstünlüğü tanınırdı. Başta büyük
bir hükümdar bulunup da ülke sağ-sol
kanatlar hâlinde teşkilatlandırıldığı za-
man her iki tarafta merkeze bağlı ola-
rak hakanın kontrolü altında bulunurdu.
İkili devlet teşkilatında yönetim görevi
üstlenenler genellikle hükümdar aile-
sine mensuptu. Kanatların başındaki
idareciler asıl hükümdarın yüksek hâki-
miyeti altında töre hükümlerini yürütür.
Kanatlar kendi bölgelerini ilgilendiren
hususlarda dış münasebetlere girer Görsel 1: İkili devlet yönetimi geleneğini başlatan Oğuz Kağan ve ülke yönetimini üleş-
ancak ülke ile alakalı meselelerde top- tirdiği oğulları (temsilî)
lanırlardı. Ordular birleştiği zaman her-
kes mensup olduğu cihete göre sağ ve sol kanatta yerini alırdı.

1. İkili devlet yönetim anlayışı ile merkezî (üniter) devlet yönetim anlayışını karşılaştırarak benzer ve
farklı yönlerini yazınız.

2. Devletin sürekliliği açısından ikili devlet yönetimi anlayışının ne tür çıkmazları ve fırsatları olabilir?

3. İkili devlet yönetiminde bürokratik yapının hükümdar ailesinin geniş bir kesimine dağıtılması ülkenin
yerel yönetim anlayışına nasıl bir katkı sağlamıştır?

222
Hazırlayan: Yahya KARAKAYA