Page 291 - Tarih 9 | Kavram Öğretimi Çalışması

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
155 TARİH 9 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
6. ÜNİTE : TÜRKLERİN İSLAMİYET’İ KABULÜ VE İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİ > 6.5. Büyük Selçuklu Devleti’nde Yönetim ve
Toplum Yapısı
Kavram : Nizamiye Medreseleri
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi
Çalışmanın Adı İLİM ARAYANLAR 20 dk.
Çalışmanın Amacı Nizamiye Medreseleri’nin Selçuklu yönetim ve toplum yapısındaki etkilerini değerlendirebilme.

Yönerge: Verilen metinleri inceleyerek soruları yanıtlayınız.

Görsel 1

Selçuklu veziri Nizamülmülk, Şii Fâtımîler’in Sünni Abbâsîler’i ve Selçuklular’ı yıpratmak amacıyla
siyasi ve askerî faaliyetlerin yanı sıra ilmî açıdan da yoğun bir propagandaya giriştikleri dönemde,
devletin ihtiyaç duyduğu görevlileri yetiştirmek için ülkenin her tarafında medreseler açmaya karar
vermiştir. Sultan Alparslan’dan gerekli izni alan Nizamülmülk, Nişabur Nizamiye Medresesinden son-
ra Bağdat Nizamiye Medresesinin inşasına başlamıştır. Nizamiye Medreseleri külliye biçiminde ta-
sarlanmıştır. Medreseye ek olarak kütüphane, hastane, mescit ve zaviye de bu yapı grubuna dâhil
edilmiştir. Medresenin yakınında yaptırdığı çarşı ile birlikte arazi, hamam ve dükkânların gelirlerini
müderris ve öğrencilere tahsis etmiştir. Nizamiye Medreselerinde, maddi imkânı olmadığı için eğitim
alamayan öğrencilere de eğitim imkânı tanınmıştır. Nizamiye Medreseleri, devlet desteğiyle kurulan
ve yaygınlaştırılan medreselerdir.
Medreselere öğrencilerin ihtiyacına göre dershaneler, geniş bir toplantı salonu, depo, kiler, hamam,
mutfak, ayrıca ibadet ve aynı zamanda cuma günleri namaz kılınıp halka vaaz verilen mescit de dâhil
edilmiştir. Eğitim-öğretim süresi 4 yıldır. Dünyadaki ilk diploma uygulaması sayılabilecek ilk icazetna-
me uygulaması bu kurumda yapılmıştır. Hukuk, İlahiyat, Edebiyat, Siyasal Bilgiler ve belli oranda da
Fen Fakültesi müfredatını birleştiren Nizamiye Medreselerinde başta Kur’an olmak üzere hadis, fıkıh,
kelam, Arapça, edebiyat, şiir, hitabet, tarih, coğrafya, müzik, hat, felsefe, mantık, riyaziye, hendese,
ve hukuk gibi dersler verilmiştir.

1. Nizamiye Medreselerinin eğitime kurumsal, düşünsel ve yönetimsel alanlardaki etkileri nelerdir?
Kurumsal alanda etkileri:
Düşünsel alanda etkileri:
Yönetimsel alanda etkileri:
2. Nizamiye Medreselerinin hangi özellikleri Büyük Selçuklu Devleti’nin sosyal devlet olduğunu kanıt-
lar niteliktedir?

288