Page 65 - Tarih 10 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

TARİH 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
Etkinlik No.: 1
3. Taş ya da tuğladan inşa edilmişledir. Kubbeli yapılardır. Kare,
2. Yönerge: dikdörtgen ve ters T planlı yapılar mevcuttur. Haritada yer alan
Örnek Sorular: yapılarda Osmanlı’nın farklı dönemlerine ait mimari özellikler
1. İslamiyet’in etkisi ile eski Türk destanlarında ve şiirlerinde yer görülmektedir.
alan vatan sevgisi, kahramanlık gibi temalar dinî öğelerle destek- 6. Yönerge:
lenmeye başlamıştır. İslamiyet etkisinde ortaya çıkan bazı halk Örnek Etkinlik:
hikâyeleri (Hamzaname, Hz. Ali cenkleri vb.) konusunu doğru-
dan İslam tarihinden almıştır. İslam dininin, düşünce sistemini 1.
ve anlam dünyasını yansıtan, belli bir tarikata bağlı olan şairler Anadolu ve Rumeli’deki insanların yerleşim biçimindeki ve sos-
tekke ve tasavvuf edebiyatını oluşturmuştur. Osmanlılarda yazılı yokültürel yapılarındaki benzerlik şehirlerinden birbirine ben-
kültürün önemli bir bölümünü oluşturan divan edebiyatı, İslam zemesine neden olmuştur.
medeniyeti etkisiyle gelişmiştir. Divan edebiyatı ve dinî-tasavvu- 2. • Türk ve İslam kültürü başta olmak üzere diğer kültürlerin de
fi halk edebiyatı; Kur’an ve hadisler, peygamber ve evliya men-
kıbeleri gibi İslam kültür kaynaklarından beslenmiştir. özümsenmesi
• Dinî ve etnik çeşitlilik sonucu ortaya çıkan çok kültürlülük
2. Sözlü kültür sayesinde Anadolu halkı yüzyıllar boyunca kendi • Farklı kültürdeki insanların uzun süre bir arada yaşamaları
dil, kültür ve beğenilerini koruyup geliştirme imkânı bulmuş- sonucu ortaya çıkan kültürel etkileşim
tur. Osmanlı coğrafyasında sözlü ve yazılı kültür, Türk kültü-
rünün korunmasında ve yaşatılmasında önemli bir işleve sahip 7. Yönerge:
olmuştur. Osmanlı halkının dayanışma ve kaynaşmasını güç- Örnek Etkinlik:
lendirmiştir.
3. Yönerge: 1. Birçok olası cevap verilebilir.
Örnek Etkinlik:
Kültür Faaliyetleri 2. Birçok olası cevap verilebilir.
1. Türkçenin yozlaşmasına karşı tedbirler alındı.
2. Âlimler Türkçe eser yazma konusunda teşvik edildi. Görseller:
3. Danişmendnâme ve Kâbûsnâme gibi eserler Türkçeye Çinicilik, taş işlemeciliği, ağaç işlemeciliği, dokumacılık, hat sanatı
tercüme edildi.
4. Bilimsel ve kültürel çalışmalara destek verildi. Çalışma Kağıdı
İmar Faaliyetleri 1. Tekke şairlerinin amacı sadece şiir söylemek değil, söyledikleri
1. II. Murad, birçok eserin yapılmasına öncülük ettiği için şiirler aracılığı ile halkı dinî konularda eğitmek ve insanların Al-
Ebü’l-Hayrat diye anıldı. lah’a olan bağlılığını güçlendirmekti. Dolayısıyla şiirlerini farklı
2. Bursa Muradiye Camii ve Edirne Muradiye Camii yapıldı. zümrelere mensup insanlara da ulaştırarak bir çeşit tebliğ görevi
3. Edirne’de inşa edilen Üç Şerefeli Cami’nin yanına ise bir yaptıklarına inanıyorlardı. Tekke şairleri, İslam dininin kapsayı-
medrese ve fakirler için bir de imarethane yaptırıldı. cı ve bütünleştirici misyonunu, her kesimden insana hitap ede-
rek yaygınlaştırmak için çalışıyorlardı.
4. Yönerge:
Örnek Soru: 2. Tekke şairleri mensup oldukları tarikat ve dergahların yanı sıra
Benzer Özellikleri toplumun her katmanına ve sınıfına hitap etmiştir. Divan şiiri,
Her iki şiir de divan şiiri geleneği içinde oluşturulmuştur. Şiirle- yüksek zümre şiiri olarak da adlandırılır; daha çok Saray ve En-
rin günümüz Türkçesiyle kıyaslandığında ağır bir dili ve sanatlı derun çevresinde yazılıp okunmuştur. Halk şairleri ise Osmanlı
bir üslubu vardır. Arapça ve Farsça kelimelerin sıklıkla kullanıl- coğrafyasının pek çok yerinde karşımıza çıkar, büyük çoğunluğu
dığı görülmektedir. okuma yazma bilmez ve şiirlerini saz eşliğinde doğaçlama olarak
söyler. Dolayısıyla halk şiirinin hedef kitlesi de köy ve kasabalar-
Farklı Özellikleri da yaşayan halktır.
1. Fatih Sultan Mehmet’in şiiri beşlik bent halindedir ve mu-
hammes nazım biçimiyle yazılmıştır. Kafiye düzeni aaaaa 3. Tekke şairlerinin şiirlerinde daha çok Allah, Hz. Peygamber, Hz.
şeklindedir. II. Bayezid’in şiiri ise beyitlerden oluşmaktadır ve Ali, ehlibeyt sevgisi, tarikat adabı ve ahlak konuları işlenir. Os-
mesnevi nazım biçimi kullanılmıştır. Kafiye düzeni aa/ba/ca manlı’nın savaş dönemlerinde, yokluk zamanlarında tekke şair-
şeklindedir. lerinin söylediği şiirler ve bu şiirler aracılığı ile verdikleri mesaj-
2. Fatih Sultan Mehmet’in şiirinde tema olarak aşk acısı ele alın- lar, toplum hayatı için önemli bir yatıştırıcı ve birleştirici işlevi
mıştır, II. Bayezid’in şiirinde ise Allah’a olan bağlılık ve insanın görmüştür. Yunus Emre, Hacı Bayram-ı Veli, Hacı Bektaş-ı Veli
acizliği anlatılmaktadır. gibi tekke şairleri, şair olmalarının yanı sıra Osmanlı toplumu
için bir kanaat önderi ve yol gösterici niteliğindedir.
5. Yönerge:
Örnek Etkinlik: Eşleştirme
B – Bedesten
1. Cami, bedesten, han, medrese, çarşılar, hamam A– Han
D– Medrese
2. Şehrin farklı yerlerinde yaşayan insanların ibadet amacıyla C – Külliye
toplandıkları yer olması ve merkezi konumda olması nedeniyle E – İmarethane
Ulu Cami’nin etrafında çeşitli ticari, sosyal ve kültürel mekânlar
yer almıştır.

64