Page 38 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 8

1.
“Kale eteğine kurulan evler, imaretler ve Ulu Camii semtleri yüksek bir yere kurulduğundan bir
saat uzaklıktaki kuzey tarafında bulunan Filedar sahrasından bu şehre bakıldığında Keşiş Dağı
eteklerinde gök renkli kurşunlar ile süslenmiş, ateş saçan güneşin parıltısı bu şehre düşünce han,
hamam, mescit, selâtin camileri, diğer hayrat ve hasenatların ve yine kurşun örtülü çarşıların kat
kat süslendiğini insan görünce hayran kalır.”

Yukarıdaki paragrafta geçen bazı kelimeler aşağıdaki tabloda verilmiştir. Metindeki bağlamından
hareketle bu kelimelerin anlamlarını karşılarına yazınız.

etek
imaret
sahra
düşmek

2. Metnin yazıldığı dönemin dil ve anlatım özellikleri ile yazarın üslubu arasında nasıl bir ilişki kurulabilir?

3. Okuduğunuz metnin konusunu belirleyiniz.

4. “Divan edebiyatında seyahatnameler sade nesir ile yazılan türler olarak karşımıza çıkar. Türkçe ya-
zılmış ilk seyahatname Seydi Ali Reis’in Mir’atü’l Memailk (Memleketlerin Aynası) adlı eseridir. De-
nizcilere; Akdeniz kıyıları, adaları, geçitleri, boğazları, körfezleri hakkında bilgiler veren Pirî Reis’in
Kitab-ı Bahriye adlı eseri de Divan edebiyatında gezi türünde yazılmış önemli eserlerdendir.
Edebiyatımızda gezi türünde ilk büyük ve önemli eserin yazarı Evliya Çelebi’dir. Yazdığı Seyahatna-
me adlı eser on ciltten oluşmaktadır ve gerçekten her anlamıyla büyük bir seyahatnamedir. Tarih-i
Seyyah olarak da anılan eseri Evliya Çelebi 50 yıllık gezileri sonucu oluşturmuştur. Eser, dönemin
Osmanlısına da ışık tutan önemli bir kaynaktır. Evliya Çelebi; etnografik, tarihsel, kültürel, coğrafi
konularda birçok bilgiyi dönemin nesir anlayışına göre akıcı ve yer yer de mübalağalı bir üslupla
yazmıştır.”

Seyahatname adlı metnin türü ile yazarın bakış açısında nasıl bir ilişki vardır? Düşüncelerinizi yazınız.

5. Okuduğunuz metnin yazılış amacını ve hedef kitlesi arasındaki ilişkiyi ifade ediniz.

37