Page 20 - Felsefe 10 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

FELSEFE 11 4

4. ÜNİTE: 18. Yüzyıl-19. Yüzyıl Felsefesi

Konu 18. yüzyıl -19. yüzyıl felsefesi 40 dk.
Kazanımlar 11.4.2. 18. yüzyıl-19. yüzyıl felsefesinin karakteristik özelliklerini açıklar.
Gerekli Materyaller: Çalışma kâğıdı

1. Yönerge Öğrencilerin aşağıdaki metni okuyarak metne yönelik soruyu cevaplamalarını sağlayınız.

15-17. yüzyılda hümanizm, bilimsel ve kartezyen yöntem ve hukuk felsefesi gibi kavramlar orta-
ya çıkmıştır. Bu kavramların ortaya çıkmasında 15. yüzyıl öncesinde İslam coğrafyasında İbni Sina,
Fârâbî ve İbni Rüşt gibi düşünürlerin hem düşünsel hem de bilimsel anlamda önemli eserler ortaya
koymuş olmalarının etkisi büyüktür. Batılı bilim adamları, İslam coğrafyasına ait önemli eserleri La-
tinceye çevirerek yeni sınıflandırmaların ortaya çıkmasını sağladılar. Batılı aydınlar, coğrafi keşifler
ve bilimsel gelişmeler sayesinde de kilisenin yanlışlarını ve eksikliklerini fark etmeye başladılar. Bu
kavramlar 18-19. yüzyıl felsefesini de önemli ölçüde etkiledi ve döneme “Akıl Çağı” denmesine sebep
oldu. Bu dönemi en iyi tanımlayan düşünür İ. Kant’tır (Kant).

1. Aydınlanma Dönemi’nde insan ve doğanın akıl temelinde anlamaya çalışılmasının sebepleri
nelerdir? Tartışınız.

2. Yönerge Öğrencilerin aşağıdaki metni okuyarak metne yönelik soruyu cevaplamalarını sağlayınız.

18-19. yüzyıl filozofları genel olarak doğru bilginin varlığını kabul etmişlerdir. Doğru bilgi var-
dır, demekle birlikte doğru bilginin kaynağı nedir, denildiğinde dönem filozoflarında fikir ayrılıkları
meydana gelmektedir. Bu dönemdeki tartışmalar rasyonalizm ve empirizm üzerinde temellenmekte-
dir. Rasyonalizm, akılcılık demektir. Doğru bilginin kaynağı akıldır, ustur diyen bir yaklaşımdır. Bu
akımın önde gelen temsilcisi Descartes’tır (Dekart). “Düşünüyorum, o hâlde varım.” ifadesi apaçık,
salt akıl ilkeleri ile ortaya çıkmış bir bilgidir. Bu deney öncesi akılla elde edilen “a priori” bir bilgi tü-
rüdür. Bu dönemde ilk defa ortaya çıkan empirizm ise bilginin kaynağında akıl değil duyular ve du-
yusal veriler yani deneyler vardır demektedir. Bu görüşü öne süren Locke’a (Lok) göre “İnsan zihni,
doğuştan boş bir levha gibidir.” ve “a posteriori” yani deneyden doğan bilgilere sahiptir. Bu dönemde
bu iki görüşü uzlaştırmaya çalışan kişi ise Kant’tır. Felsefesinin adı da kritisizmdir.

2. Düşünürlerin görüşlerinin birbirinden farklı olmasının altında yatan sebepler neler olabilir?
Arkadaşlarınızla tartışınız.

19