Page 21 - Felsefe 10 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

4 FELSEFE 11

3. Yönerge Öğrencilerin 18. yüzyıl-19. yüzyıl felsefesinin öne çıkan problemlerinden biri olan “birey-devlet iliş-
kisi” ile ilgili bazı düşünürlerin aşağıda verilen görüşlerini okuyarak metne yönelik soruyu cevapla-
malarını sağlayınız.

Locke: Herkesin boyun eğeceği ve herkese eşit yasalar oluşturulmalıdır. Herkesin cezalandırma
hakkını kullanmasını önleyecek tarafsız yargıçlar ve yargıcın kararını uygulayacak toplumsal bir güç
olmalıdır. Doğal yaşamdan toplum düzenine geçerken insanlar kendi istekleriyle anlaşmaya katıl-
mışlardır. Bu anlaşma, bir devlet olma yolunda toplum üyeleri arasında herkesin herkesle yaptığı bir
sözleşmedir. Bu sözleşmenin amacı, karşılıklı güvenlik ve yardımı sağlayacak bir birlik kurmak ve bir
yandan da insanın doğuştan sahip olduğu haklarını korumaktır.
Montesquieu (Monteskü): Ona göre özgürlüğün korunması için güçler ayrılığı ilkesi esas ol-
malıdır. Yasama, yürütme ve yargı bağımsız olmalıdır. Yasalar, yapıldığı toplumun niteliğine göre
değişir. İdeal yönetim, halk egemenliğinin esas olduğu cumhuriyettir. Gücün güçle sınırlandırılabil-
mesinden hareketle devletin temel işlevlerini üç erk düzeyinde (yasama, yürütme ve yargı) ayıran ve
bunların rollerini açık bir biçimde çizen ilk düşünürdür.
Rousseau (Russo): Doğal insan, toplumsal yaşama geçişten önce doğal yasalarla yönetilirdi.
Özel mülkiyetin ortaya çıkışı toplumsal yaşamı zorunlu kılmıştır. Devlet, insanlar arası sözleşmeden
oluşmuş yapay, mülkiyetin yarattığı çatışma ortamını sonlandıracak bir üst kurumdur. Ona göre
devlet ne Tanrısal lütfa ne de halkı özgür olmayan, bir sürü hâline getiren otoriter egemenliğe daya-
nır. Aksine yurttaşların özgür olarak birleştiği bir egemenlik ancak meşru olabilir.

3. Aydınlanma ile değişen birey-devlet ilişkisi hangi felsefi kavramlar üzerine kurulmuştur? Açıklayınız.

20