Page 44 - Fizik 11 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 11 7

İndüksiyon elektromotor kuvvetinin şiddeti, Görsel 6’daki gibi yüzeydeki akı değişimi yardımıyla hesap-
lanabilir.

B

V V
i
ind
∆Φ

Görsel 6: Yüzeydeki akı değişimi
Manyetik alan içinde bulunan N sarımlı tel çerçevenin oluşturduğu yüzeyin manyetik akısı Δt sürede ΔΦ
kadar değişirse çerçevede oluşan indüksiyon elektromotor kuvveti ε aşağıdaki bağıntı ile hesaplanır:
ind
ε = -N ∆Φ
ind ∆t
ε : Çerçevede oluşan indüksiyon ΔΦ : Manyetik akıdaki değişim (Wb)
ind
elektromotor kuvveti (V) Δt : Manyetik akının değişimi için geçen süre (s)
N : Çerçevenin sarım sayısı
Bağıntıdaki “-” işaretinin indüksiyon akımı ve indüksiyon elektromotor kuvvetinin büyüklüğü üzerinde
bir etkisi yoktur. Negatiflik, Lenz Kanunu ile açıklanır. Lenz Kanunu “Manyetik akı değişimiyle bir dev-
rede oluşan elektromotor kuvvetinin yönü, manyetik akı değişimine karşı koyacak yöndedir.” şeklinde
ifade edilir.
Örnek Sorular
1 O

1
Yönü sayfa düzleminden içeri doğru olan, manyetik alan içinde bir
iletken tel çerçeve verilmiştir.
Buna göre iletken çerçeve O ekseni etrafında 90 döndürüldüğün-
o
de çerçeveden geçecek indüksiyon akımının yönü ne olur?
2

Cevap: Lenz Yasası’na göre, çerçeve 90 döndürüldüğünde
o
çerçeve içindeki manyetik akı azalır. Bu durumda iletken O
çerçeve içindeki B manyetik alanını arttıracak (aynı yönlü
B') şekilde ve 1 yönünde indüksiyon akımı oluşur. 1 B
B
Bʹ
i

2

43