Page 7 - Biyoloji 9 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

1 BİYOLOJİ 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

4. Yönerge Hücre zarından madde geçişi açıklanır.

Hücre Zarından Madde Geçişi

Küçük MoleküllerinGeçişi Büyük Moleküllerin Geçişi

1- Pasif Taşıma 2- Aktif Taşıma 1- Endositoz 2- Ekzositoz
• Basit Difüzyon • Fagositoz
• Kolaylaştırılmış • Pinositoz
Difüzyon
• Osmoz

Küçük Moleküllerin Geçişi

1- Pasif Taşıma: Küçük moleküllerin yoğunluğunun fazla olduğu ortamdan yoğunluğunun az olduğu
ortama doğru geçmesidir. ATP harcanmaz. Canlı ve cansız bütün ortamlarda gerçekleşir. İki ortam ara-
sındaki yoğunluk farkı eşitleninceye kadar devam eder.

a) Basit Difüzyon

Moleküllerin; ATP harcanmadan, taşıyıcı proteinler kullanılmadan, yoğun olduğu ortamdan daha az
yoğun olduğu ortama geçişine basit difüzyon denir. Basit difüzyon canlı ve cansız ortamlarda gerçek-
leşir. Sıkılan parfüm kokusunun odaya yayılması, su içerisine atılan şekerin çözünerek kabın her yerine
dağılması basit difüzyon olayıdır.
b) Kolaylaştırılmış Difüzyon
Suda çözünen moleküllerin taşıyıcı proteinler yardımıyla ATP harcanmadan geçişine kolaylaştırılmış
difüzyon denir.
Hücre zarından bazı iyonlar, glikoz, fruktoz, galaktoz, amino asitler ve su molekülleri zarın bir tarafın-
dan diğer tarafına bu yolla geçebilir.
• Ortam sıcaklığı
• Yoğunluk farkı
• Difüzyon yüzeyi
• Por sayısı
• Molekül büyüklüğü
• Maddenin hâli gibi faktörler difüzyon hızını etkiler.

Örnek Sorular:

1. Hücre zarından pasif taşıma ile,
I. Oksijen
II. Glikoz
III. Protein
IV. Su
V. Yağ
moleküllerinden hangileri geçemez?

A) I ve II B) II ve III C) II ve IV D) III ve V E) IV ve V

6