Page 10 - Biyoloji 9 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 9 1

2. Etkinlik planı çerçevesinde aşağıdaki düzeneği kuran bir grup öğrenci, gözlemlerini şu şekil-
de not eder.

A B

%5’lik %15’lik
sükroz sükroz
çözeltisi çözeltisi

Yarı
geçirgen
zar
I. Osmoz yoluyla B koluna su geçer.
II. Zamanla B kolunun osmotik basıncı azalır.
III. A koluna sükroz geçer.
IV. A ve B kolunda sükroz miktarı eşitlenir.

Bu ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I, II ve III D) III ve IV E) II, III ve IV
Çözüm: Sükroz büyük bir molekül olduğu için yarı geçirgen zardan geçemez. Su küçük bir molekül
olduğu için yarı geçirgen zarın A tarafından B tarafına sadece su geçişi olur. Su geçişi iki ortamın
derişimleri eşitlenene kadar devam eder. Suyun geçişi osmozla gerçekleşir. Cevap: B

3. Su
Su
Su
Su
Su Su

A B C
Yukarıdaki görselde özdeş yoğunluktaki üç bitki hücresinin farklı çözeltilerdeki şekil değişimi verilmiştir.
Buna göre,

I. A hücresi hipotonik ortamdadır.
II. A hücresinin osmotik basıncı, B ve C hücrelerinden daha fazladır.
III. B hücresinin bulunduğu ortam, hücre ile eşit yoğunluğa sahiptir.
IV. C hücresinin yoğunluğu, bulunduğu ortamdan daha azdır.

verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I, II ve III D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV

Çözüm: Hipotonik (az yoğun) ortamda hücre, su alır osmotik basıncı azalır, turgor basıncı artar.
Hipertonik (çok yoğun) ortamda hücre su kaybederek büzülür, plazmoliz olur. Plazmoliz olmuş
hücrenin osmotik basıncı artar, turgor basıncı azalır.
İzotonik (eş yoğun) ortamda hücrede bir değişiklik olmaz. Birim zamanda hücre içine giren su mik-
tarı ile hücre dışına çıkan su miktarı birbirine eşittir. Hücrenin osmotik basıncı ve turgor basıncı
değişmez. Cevap: D

9