Page 33 - Tarih 9 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

6 TARİH 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. Yönerge Ticaret ve ilim faaliyetlerinin etkisiyle Türk dünyasında İslamiyet’in ilk defa Maveraünnehir Böl-
gesi’nde yayılmaya başladığı vurgulanarak Müslümanların Maveraünnehir Bölgesi’nde önemli
ticaret ve ilim merkezleri kurduğu, İslam âlimlerinin ticaret kervanlarıyla Türkistan’ın en ücra
köşelerine ulaşıp İslamiyet’i Türk boylarına anlatma imkânı elde ettiği bilgisi aktarılır. 10. yüz-
yılın başlarından itibaren Karahanlı Devleti’nin hâkim olduğu yerlerde yaşayan Karluk, Yağma,
Çiğil ve Tuhsilerin İslam’ı kabul eden ilk Türk toplulukları olduğu açıklanır.

Örnek Soru: İslamiyet’i kabul eden ilk Türk topluluklarının isimleri nelerdir?
(Cevap: Karluk, Yağma, Çiğil ve Tuhsiler)

4. Yönerge İtil Bulgar Devleti’nin İslamiyet’i kabul eden ilk Türk devleti olduğu vurgulanarak İtil Bulgar Devleti
hükümdarı Almuş Han’ın 922 yılında Abbasi halifesinin kendisine gönderdiği sancağı teslim aldığı ve
İslamiyet’i resmen kabul eden ilk Türk hükümdarı olduğuna değinilir.

Örnek Soru: İtil Bulgar hükümdarı Almuş Han’a halife tarafından sancak gönderilmesinin
önemi ne olabilir?
(Cevap: Bir İslam devleti olarak hükümdarlığının halife ve İslam dünyası tarafından tanındığı
anlamına gelir.)

5. Yönerge Türklerin İslamiyet’i kabulünü kolaylaştıran etkenler üzerinde durulur.

TÜRKLERİN İSLAMİYET’İ KABULÜNÜ KOLAYLAŞTIRAN ETKENLER

Türk inancındaki İslamiyet’in Gök-Tanrı inancı- Türklerdeki Türk töresindeki
ahiret anlayışı, de Gök-Tanrı nın İslamiyet’teki cihan hâkimi- ahlak anlayışı ile
cennet inancındaki gibi gibi tek tanrı yeti anlayışının İslam’ın ahlak
cehennem, se- din adamlarını inancına dayan- İslamiyet’teki ilkelerinin ben-
vap-günah, ruhun ması gaza ve cihat anla- zemesi
ebedîliği gibi ayrıcalıklı bir yışı ile benzerlik
konuların benzer sınıf olarak gör-
şekilde İslam’da da memesi göstermesi
yer alması

Etkinlik 2: Aşağıda verilen metni okuyarak soruları cevaplayınız.

Türkler İslamiyet’te olduğu gibi Tanrı’ya kurban sunuyorlar, ruhun ölmezliğine ve ahirete ina-
nıyorlardı. Onlar öteki dünyaya “ol ajun”, kıyamet gününe “uluğ gün”, cennete “uçmak”, cehen-
neme de “tamu” diyorlardı. Öte yandan İslamiyet’i yaymak gayesiyle Müslüman olmayanlara
karşı savaşmak da her Müslüman için kutsal bir görevdi. Türklerde de bir kimsenin büyüklüğü
savaşta öldürdüğü düşman sayısı ile ölçülür ve takdir edilirdi. Hatta onlar, savaşta ölmeyi şan ve
şeref bilirler, hastalıktan ölmeyi de utanç verici sayarlardı. İslam dini savaşlarda elde edilen ga-
nimeti helal sayıyordu. Türklerde de savaşlarda ve akınlarda düşmanın birikmiş mal ve servetini
elinden almak, hayatlarında önemli bir yer tutuyordu. Ayrıca İslamiyet’te olduğu gibi eski Türk
toplumunda da kadına layık olduğu değer veriliyordu. İslamiyet’teki ceza hukuku ile eski Türk-
lerin ceza hukuku arasında da benzerlikler vardı.
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/689115
1. Savaşlarda elde edilen ganimetlerin helal sayılması Türkler ve İslamiyet açısından niçin
önemlidir?
a) Türkler:

b) İslamiyet:

32