Page 75 - Türk Dili ve Edebiyatı 9 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI

6. Yazıldığı günün tarihi atılmıştır. 8. gördüm: Görülen geçmiş zaman kipi, 1. tekil şahıs
Bir günlük olay anlatılmıştır. itti: Görülen geçmiş zaman kipi, 3. tekil şahıs.
Olayın yaşanma ve yazılma zamanı aynıdır.
Kısa bir metindir. Etkinlik No: 15
Yazarın ağzından yazılmıştır.
Yazarın kişisel görüş ve düşüncelerine yer verilmiştir. 1. Metinde; gündelik hayatın getirdiği kaygı, stres ve telaşlar-
Samimi bir üslupla yazılmıştır. dan uzaklaşmak gerektiği, biz olmasak da hayatın bir şekilde
7. Günlüğün yazıldığı dönemdeki sanatsal tartışmalara değindiği devam edip gideceği vurgulanmaktadır.
ve o döneme ait bir belge niteliğinde olduğundan dışa dönük 2. Modern çağın getirdiği koşuşturmaca içinde yorulan insanın
günlüktür. bu durumdan uzaklaşma isteği dikkat çekmektedir. Birçok
8. Sanatçı kişiliğe sahip insanların öğretici metin türlerinden biri teknolojik imkâna, fiziksel rahatlığa rağmen günlük hayatın
kaygılarının insanı ne derece yorduğu anlatılmıştır.
sayılan “günlük” türünde eserler de vermiş olması türe edebî
incelik getirecektir. Üslup sahibi insanların yazdığı metinler, sı- 3. Yazarın görüşlerine katılıp katılmadığımı açıklardım. Yazıda
radan bir insanın ya da sanatla uğraşmayan insanların yazacağı bana ilginç gelen, beğendiğim ya da beğenmediğim görüşleri
günlüklere nazaran edebî, anlam zenginliğine sahip ve türün veya ifadeleri belirtirdim. Yazıyı zenginleştireceğini düşündü-
meraklılarının zevkle okuyacağı yazılar olur. ğüm görüşlerimi yazardım. Benzer yazıları yazması için yazarı
9. Günlük kahramanın ya da kahramanların duygu ve düşün- teşvik eder ve ona teşekkürlerimi sunardım.
celerini kendi ağızlarından anlatarak anlatıcının karakterle 4. İnsanın bazı gerçekleri kavrayabilmesi için zaman zaman ken-
okurun arasından çıkmasını sağlar. Anlatımı daha inandırıcı, disine, varlıklara ve olaylara başka birinin gözünden bakması
samimi hâle getirir. gerektiği kastedilmiştir.
10. sınırlı olmıyan, bâzı, hiç bir, ilgisi olmıyan, klassik, anlatmağa, 5. Yazar, metni devrik ve kısa cümleleri tercih ederek konuşma
çiziştirmeğe, iğretilikler diline yakın bir anlatımla yazmıştır. Evrende yolculuk yapmak
Dil, canlı bir varlık olduğundan sürekli değişir ve gelişir. Bu gibi olağanüstü bir olayı günlük, sıradan bir olayı anlatıyor
değişiklikler dildeki sözcüklerin yazımında da kendini gösterir. gibidir. Böylece özgün bir ifade biçimi yakalamıştır. Söz
11. Herhangi bir sebeple açıkça yazılmak istenmeyen bir ismin sanatlarına başvurmuştur. Geçmiş zaman kipindeki eylemler
yerine konulmuştur. yerine şimdiki zaman kipindeki eylemleri tercih etmiş, böylece
anlatımı daha canlı hâle getirmiştir.
Etkinlik No: 14
6. Yazar, düşsel bir olayı yaşamış gibi anlatarak öyküleyici anlatı-
1. öne çıkmak: Diğerlerinden daha iyi olmasından dolayı dikkat ma; varlık ve kişilerle ilgili ayrıntıları sözcüklerle resmederek
çekmek. betimleyici anlatıma başvurmuştur.
Son romanıyla çağdaşı olan birçok yazar arasında öne çıkıyor. 7. Savunduğu görüşleri daha etkileyici bir biçimde ifade etmesini
dizginleri (ele) almak: İşi kendisi yönetmeye başlamak. sağlamıştır.
Genel müdür kısa zamanda şirketin dizginlerini ele almıştı. Okuru düşünmeye sevk etmiştir.
2. Öyküleyici ve betimleyici anlatım kullanılmıştır. Okuru olay Anlatımı tekdüzelikten kurtarmıştır.
içinde yaşatmak için öyküleyici anlatıma, okura izlenim 8. Yazar, okuru doğrudan yönlendirmese de dolaylı yoldan ken-
kazandırmak için betimleyici anlatıma başvurulmuştur. Yazar, disi gibi düşünmesini beklemektedir. “Bugünü o gün yapmak
Necati Cumalı’nın bir sözünü aktararak düşünceyi geliştirme mümkün mü?” cümlesindeki “o gün” ifadesi aslında özlemini
yollarından tanık göstermeye başvurmuştur. duyduğu, okurun da ulaşmasını istediği, telaşelerden uzak
3. Yazar, iç dünyasına ait ayrıntılardan ve yaptığı bir yolculuğun zaman dilimidir.
onda bıraktığı etkilerden söz ettiğinden içe dönük günlüktür. 9. Gün doğmak üzereyken çekilmiş bir sokak ya da aynı vakitte
4. Her iki metinde de türleri farklı olmasına karşın baş kişi gün ışığı vurmuş bir pencerenin fotoğrafını görsel olarak
yazarın kendisidir. Günlük özelliği itibarıyla 1. kişi anlatımı- kullanmak isterdim.
na sahipken hikâyede de kahraman anlatıcı söz konusudur. Görsel kullanmak metnin daha fazla ilgi çekmesini sağlar ve
İkisinde de karamsar bir hava bulunmaktadır. Bir şeylerin okunabilirliğini artırır. Yazılanların, okurun belleğinde daha
değiştiği, bittiği, başkalaştığı ve bundan duyulan hüzün üsluba kalıcı hâle gelmesini sağlar. İçerik yönüyle metni zenginleştirir.
yansımıştır. Konu farklı olsa da (birinde bir yerden ayrılmanın
verdiği hüzün, diğerinde değişimin getirdiği hüzün) tema 10. Benzerlikler Farklılıklar
(hüzün) ortaktır. Bu, sanatçının benzer konuları farklı türlerde •Sanal ortamda yazıldı-
dile getirdiği gibi bir izlenim uyandırmaktadır. Ayrıca kısa ğından blog yazıları daha
cümlelerin kullanımı, devrik cümlelere yer verilmesi, konuşma fazla insana ulaşır. Kitap
dilinin her iki metne de hâkim olması ve şiirsel bir anlatım • Yazıldıkları gün belirtilir. hâlinde basılan günlükler ise
yazarın üslup özelliği olarak her iki metne de yansımıştır.
• Güncel bir olayı ele alırlar. genellikle türün meraklıları
5. İfadelerde birbirine zıt durumlar dile getirilerek tezat sanatına • Birinci kişi ağzından tarafından tercih edildiği
başvurulmuştur. Yazar, yaptığı gezinin onda bıraktığı farklı ruh yazılırlar. için etki alanları sınırlıdır.
hâlini anlatmak için böyle bir üslup tercih etmiştir. Bu ifade • Kişisel görüş ve düşünceleri •Okurlar blog yazılarına yo-
tarzı yazarın çelişkili ve karmaşık duygular içinde bulunduğu- yansıtırlar. rum yapabilir. Günlükler için
nu gösterir. • Çoğunlukla öznel bir anla böyle bir durum yoktur.
tım tercih edilir. •Günlükler genellikle yayım-
6. Metnin konusu yazarın Roma gezisi ve İstanbul’a dönüşüdür. lanmak için yazılmaz. Ancak
Ana düşünce ise farklı bir mekânı görmenin insanda bıraktığı bloglar yayımlanmak için
etkidir. yazılır.
7. Metin birinci kişi ağzından yani kahraman bakış açısıyla
yazılmıştır.

74