Page 14 - Kimya 10 - Elazig

2. ÜNITE: KARIŞIMLAR

Günlük Hayatta Derişim

Halk arasında meyve suyu, meyve nektarı ve benzeri bütün içecekler
“meyve suyu” olarak bilinir (Görsel 2.8). Oysa bu içecekler, içerdikleri
meyve oranına göre sınıflandırılmış ve bu sınıflandırma neticesinde
Türk Gıda Kodeksi’nde farklı şekilde isimlendirilmiştir.

Meyve oranı
Meyve suyu %100
Görsel 2.8: Çeşitli meyve suları Meyve nektarı %25 - %99
Meyveli içecek %10 - %24
Meyve aromalı içecek %10’dan az

Yukarıda verilen meyve oranlarına bakılarak çeşitli karşılaştırmalar
yapılabilir. Örneğin, meyve oranı en yüksek olan içecek meyve suyu,
en az olansa meyve aromalı içecek olarak isimlendirilmiştir. Ayrıca
meyve nektarı olarak isimlendirilen içeceğin meyve oranının meyveli
içecekten fazla olduğu da söylenebilir.

Benzer bir karşılaştırma denizlerin tuzluluk oranlarına bakılarak da
yapılabilir.

Tuzluluk oranı
Akdeniz %3,6 - %3,9
Ege Denizi %3,3 - %3,7
Marmara %2,3 - %3,6
Karadeniz %1,8

Tuzluluk oranı verilerine göre Akdeniz’de birim hacimde çözünmüş
tuz miktarı diğerlerinden fazladır. Ayrıca Ege Denizi’nin tuz oranının
Marmara Denizi’nin tuz oranından daha fazla olduğu söylenebilir.

Eşit miktarda çözücülerle hazırlanan çözeltilerde çözünen madde mik-
tarına bakılarak yukarıdaki gibi karşılaştırmalar yapılabilir. Bu karşılaş-
Araştırınız tırmalarda derişik ve seyreltik çözelti kavramları kullanılır. Çözeltilerde
Cebelitarık Boğazı’nda kar- eşit miktarda çözücü kullanıldığında çözünen maddenin fazla olduğu
şılaşan Akdeniz ile Atlas çözelti derişik, az olduğu çözelti seyreltik çözeltidir. Bu sınıflama, iki
Okyanusu’nun suları neden çözeltide birim hacimde çözünmüş madde miktarlarını (oranlarını) kar-
birbirine karışmaz? şılaştırma imkânı sağlar. Derişik çözeltide çözünenin çözücüye oranı,
seyreltik çözeltideki orandan fazladır.

Derişik ve seyreltik kavramları birden fazla çözeltiyi karşılaştırmak için
kullanılır, tek bir çözelti için kullanılamaz. Örneğin, bir bardak suya iki
limon sıkılarak hazırlanan çözeltinin derişik veya seyreltik olup olmadı-
ğı söylenemez. Ancak bu çözelti, aynı miktar su ve bir tane limon kul-
lanılarak hazırlanan bir diğer çözeltiyle karşılaştırıldığında ilk çözeltinin
daha derişik olduğu söylenebilir.
I II III IV V Yandaki şekilde görüldüğü gibi aynı miktar su kullanılarak hazırlanan
vişne sularındaki meyve oranı I. bardaktan V. bardağa doğru artmak-
tadır. Dolayısıyla I. bardaktaki çözelti en seyreltik, V. bardaktaki çözelti
Şekil 2.10: Farklı derişimlerde vişne en derişiktir (Şekil 2.10).
suları

92 10. SINIF KIMYA