Page 11 - Kimya 10 - Elazig

 1. BÖLÜM: HOMOJEN VE HETEROJEN KARIŞIMLAR

HCl ile HBr bileşikleri arasında çözünme gerçekleşirken meydana
gelen dipol-dipol etkileşimi aşağıda gösterilmiştir (Şekil 2.7).

δ+ δ− δ+ δ−

H Cl H Br

Dipol-Dipol
etkileşimi
Billi Kutusu
Şekil 2.7: Polar moleküller arasında görülen dipol-dipol etkileşimi Kovalent bağda ortak kullanılan
elektronların eşit olarak çekildi-
Su Her Maddeyi Çözer mi?
ği durumda nicel olarak ölçü-
Polar bir molekül olan su (H O); CCl , I , CS gibi apolar maddeleri lebilen dipol moment sıfırdır.
4
2
2
2
çözemez. d+ ve d- kutupları olmayan bu apolar maddeler yapısal olarak Molekülde d+ ve d- uçlar oluş-
suya benzemez. Dolayısıyla bu maddeler kendileri gibi apolar çözücü- maz. Molekül kutupsuzdur yani
lerde daha iyi çözünür. Örneğin, I molekülü CCl molekülünde çözü- apolardır ve suda az çözünür
2
4
nür. Çünkü apolar moleküller arasında görülen London kuvvetlerinin (H , N , CH , C H vb.).
2
6
4
2
2
büyüklüğü I ve CCl moleküllerinde birbirine yakındır. Bu yakınlık hem Polar moleküllerde ortak kul-
4
2
CCl molekülleri arasındaki hem de I molekülleri arasındaki etkileşimin lanılan elektronlar eşit olarak
2
4
kolay kopmasını sağlar. Bu durum I ile CCl molekülleri arasında yeni çekilmediğinden dipol moment
2
4
bağın kurulmasını kolaylaştırır ve çözünme gerçekleşir. sıfır değildir. Molekülde d+ ve
d- uçlar oluşur. Molekül kutup-
] 1. Alıştırma ludur yani polardır ve suda iyi
çözünür (NH , HCl, CH OH,
Aşağıda verilen maddelerden birbiri içerisinde iyi çözünen mad- H S vb.). 3 3
delere “+” işareti, az çözünenlere “-” işareti koyunuz. 2
Maddeler H O CCl 4 HBr
2
HF
C H OH
2 5
CH 4
NH 3
Br 2
Günlük hayatta kullanılan sabun ve deterjanların temizleme özellik-
leri de polarlıkla ilgilidir. Çünkü bu maddelerin yapılarında hem polar
hem de apolar kısımlar vardır. Bu kısımlar aşağıda gösterilmiştir
(Şekil 2.8).

Na

ONa
Apolar Polar
Hidrofob (Suyu sevmeyen) Hidrofil (Suyu seven)
Şekil 2.8: Sabunun apolar ve polar kısımları

10. SINIF KIMYA 89