Page 6 - Kimya 10 - Elazig
P. 6
2. ÜNITE: KARIŞIMLAR
Emülsiyon
Birbiri içerisinde çözünmeyen iki veya daha fazla sıvıdan oluşan hete-
rojen karışımlara emülsiyon denir. Emülsiyonlarda dağılan ve dağıtan
faz, sıvı hâldedir. Mayonez, yumurta sarısı ve bitkisel yağlardan oluşan
bir emülsiyondur (Görsel 2.3). Benzin-su, zeytinyağı-su karışımları
birer emülsiyon örneğidir.
Aerosol
Görsel 2.3: Mayonez Bir katı ya da sıvının gaz içerisinde çözünmeden dağılması ile oluşan
heterojen karışımlara aerosol denir. Dağıtan faz gaz, dağılan faz
katı ya da sıvı olabilir. Dağılan faz katı ise katı aerosol, sıvı ise sıvı
aerosoldür. Volkanik patlamalar sonucunda oluşan volkanik kirlilikler,
gaz içerisinde dağılan katı partiküllerden oluştuğundan katı aerosol-
dür (Görsel 2.4). Baca dumanı, tozlu hava katı aerosole; bulut, sis ve
spreyler sıvı aerosole örnek verilebilir.
Katı ya da sıvı bir maddenin başka bir sıvı içerisinde çıplak gözle görü-
lemeyecek kadar küçük tanecikler hâlinde dağılmasıyla oluşan hete-
rojen karışımlara kolloid denir. Bu tür karışımlarda dağılan tanecik
–6
–9
boyutu 10 metre ile 10 metre arasındadır. Örneğin, kanın içindeki
Görsel 2.4: Yanardağ patlaması
alyuvar ve akyuvarlar çıplak gözle görülemediğinden kan, ilk bakışta
homojen gibi algılanır (Görsel 2.5). Ancak mikroskopla bakıldığında
kanın içinde askıda duran alyuvar ve akyuvarlar olduğu görülür. Bu
nedenle kan bir kolloid örneğidir. Ayrıca yağlı boya, jöle gibi maddeler
de kolloid karışımlara örnektir. Bazı emülsiyon (mayonez vb.) ve aero-
soller de (sis vb.) aynı zamanda kolloid özelliği gösterir.
Kolloidler, sıvı içerisinde dağılan taneciklerin büyüklüğü açısından
çözelti ile süspansiyon arasında yer alır. Bu nedenle kolloid karışımlara
çıplak gözle bakıldığında tek fazlı karışım gibi görünür.
Görsel 2.5: Kan Irlandalı bilim insanı John Tyndall (Can Tindal) yaptığı deneysel çalış-
malarda ışık demetinin kolloid karışımlardan geçirildiğinde ışığın saçıl-
maya uğradığını, çözeltilerden geçirildiğindeyse saçılmaya uğramadı-
ğını ortaya koymuştur. (Şekil 2.2). Bu olaya Tyndall etkisi denir.
Işık Kaynağı
Çözelti Kolloid
Şekil 2.2: Tyndall etkisi
Adi Karışım
En az iki farklı katının bir araya gelmesiyle oluşan, dağılan ve dağıtan
fazın belli olmadığı heterojen karışımlara adi karışım denir. Kum-çakıl,
toprak, tuz-şeker karışımı adi karışıma örnek olarak verilebilir.
84 10. SINIF KIMYA
