Page 8 - Kimya 10 - Elazig

2. ÜNITE: KARIŞIMLAR

Iki madde karıştırıldığında çözünmenin gerçekleşip gerçekleşmeye-
ceği türler arasındaki zayıf etkileşimlere bağlıdır. Çözücü ve çözünen
maddelerin yapısal benzerliği (polarlık ya da apolarlık) ve hidrojen bağı
yapabilme özellikleri çözünme olayında etkilidir.
Çözünme sırasında hem çözücünün hem de çözünenin kendi tanecik-
leri arasındaki fiziksel bağlar kopar. Daha sonra çözücü ve çözünen
tanecikleri arasında zayıf etkileşimler oluşur. Oluşan zayıf etkileşimler,
çözücü ve çözünenin kendi tanecikleri arasındaki fiziksel bağdan daha
kuvvetli olduğunda çözünme gerçekleşir. Çözünme sırasında,

• Çözücü tanecikler birbirinden ayrılır.
• Çözünen tanecikler birbirinden ayrılır.
• Çözücü-çözünen tanecikleri arasında yeni etkileşimler oluşur.
Çözünme olayı aşağıda gösterilmiştir (Şekil 2.4).
Endoterm�k Endoterm�k

II. Adım I. Adım
Çözücü III. Adım Çözünen
tanec�kler� Ekzoterm�k tanec�kler�
veya
endoterm�k

Çözelt�
Şekil 2.4: Çözünme olayı

Çözünme süreci yukarıda görüldüğü gibi 3 adımda gerçekleşir
(Şekil 2.4). I. adım çözünen taneciklerinin ayrılması, II. adım çözücü
taneciklerinin ayrılmasıdır. I ve II. adımda tanecikler birbirinden uzak-
laşacağından enerji harcanır (endotermik) ve tanecikler arasında
boşluk artar. III. adımda çözücü ve çözünen tanecikleri karışır ve bu
taneciklerin özelliklerine bağlı olarak enerji açığa çıkması (ekzotermik)
veya harcanması (endotermik) söz konusudur. Bu üç adımda meydana
gelen enerji değişim miktarları toplanarak çözünme olayındaki enerji
değişimleri hesaplanır.
Çözünmenin enerji boyutu şu şekilde açıklanır:

1. Farklı tür moleküller arası çekim kuvvetleri, aynı tür moleküller ara-
sı çekim kuvvetlerinden fazla ise çözelti oluşur ve ekzotermik çö-
zünme gerçekleşir.

2. Farklı tür moleküller arası çekim kuvvetleri, aynı tür moleküller ara-
sı çekim kuvvetlerinden küçük ise çözelti oluşur ve endotermik çö-
zünme gerçekleşir.

86 10. SINIF KIMYA