Page 32 - Kimya 10 - Elazig

2. ÜNITE: KARIŞIMLAR

2.2.1. Karışımları Ayırma Teknikleri

Karışımı oluşturan maddeleri bileşenlerine ayırmak için maddelerin
hangi özelliklerinden yararlanılır? Karışımlar fiziksel yöntemlerle oluş-
tuğundan yine fiziksel yöntemlerle bileşenlerine ayrılır. Bu yöntemler
maddelerin manyetik özelliği, tanecik boyutu, çözünürlüğü, yoğunluğu,
erime ve kaynama noktaları gibi fiziksel özelliklerindeki farklılıklara
dayanır (Şekil 2.11).

KARIŞIMLARI AYIRMA TEKNİKLERİ

Erime Noktası Tanecik Boyutu Kaynama Noktası Çözünürlük Yoğunluk
Mıknatısla Ayırma
Farkıyla Ayırma Farkıyla Ayırma Farkıyla Ayırma Farkıyla Ayırma Farkıyla Ayırma
Süzme Basit Damıtma Özütleme Ayırma
Eleme
(Destilasyon) (Ekstraksiyon) Hunisi
Yüzdürme
Süzme Ayrımsal Kristallendirme (Flotasyon)
Damıtma
Ayrımsal
Diyaliz Kristallendirme
Şekil 2.11: Karışımları ayırma teknikleri

Mıknatısla Ayırma
Maddelerin manyetik özelliklerinin farklılığından yararlanılarak yapılan
ayırma işlemidir. Demir (Fe), nikel (Ni), kobalt (Co) gibi bazı metaller
manyetik özellik gösterir ve mıknatıs tarafından çekilir. Bu özellik saye-
sinde manyetik özellik gösteren maddelerle göstermeyen maddeleri
birbirinden ayırmak mümkündür (Görsel 2.16).

Görsel 2.16: Mıknatısla ayırma

Mıknatıs yardımıyla bir karışımı bileşenlerine ayırmak için bileşenler-
den biri mıknatıs tarafından çekilmeli, diğeri çekilmemeli ve karışım
heterojen olmalıdır. Demir tozu ile kum karışımına mıknatıs yaklaştı-
rıldığında demir tozları mıknatısa yapışır ve kumdan ayrılır. Homojen
karışımlar mıknatısla ayrılmaz. Örneğin, bir alaşım olan çelik homojen-
dir ve mıknatısla bileşenlerine ayrıştırılamaz.

110 10. SINIF KIMYA