Page 35 - Kimya 10 - Elazig

 2. BÖLÜM: AYIRMA VE SAFLAŞTIRMA TEKNIKLERI

Erime Noktası Farkıyla Ayırma

Karışım hâlinde bulunan katıların, erime noktalarının farklı olmasından
yararlanılarak yapılan ayırma yöntemidir. Homojen bir karışım olan ala-
şımları (lehim, tunç, pirinç, çelik vb.) bu yöntemle ayırmak mümkündür
(Görsel 2.18). Örneğin, bir alaşım olan lehim, kalay ve kurşun metalle-
o
rinden oluşur. Lehimi oluşturan kalayın erime noktası 232 C, kurşunun
o
erime noktası 327 C’dir. Lehim ısıtıldığında ilk olarak erime noktası
düşük olan kalay erir. Oluşan katı-sıvı karışım süzülerek kurşun ile
kalay birbirinden ayrılır. Bu yöntem, endüstride karışımlardan metalleri Görsel 2.18: Kalay-kurşun alaşımı
ayrıştırmak için kullanılan bir yöntemdir. olan lehim
Tanecik Boyutu Farkıyla Ayırma V Video Billi

Tanecik boyutları farklı olan maddelerden oluşan karışımlar, bu farkla-
rından yararlanılarak bileşenlerine ayrılabilir. Bu ayırma yöntemi hete-
rojen karışımları ayırmada kullanılır. Tanecik boyutu farkı ile yapılan
ayırma yöntemleri şunlardır:

Eleme ile Ayırma Tanecik Boyutu Farkından
Tanecik boyutları birbirinden farklı olan katı-katı heterojen karışımları Yararlanarak Ayırma
ayırmak için kullanılan ayırma yöntemine eleme denir. Tanelerin belirli
büyüklükteki delik veya açıklıklardan geçebilme veya geçememe özel-
liğine dayanarak yapılan eleme, tanecik boyutuna göre sınıflandırma
işlemidir. Inşaat sektöründe kumun çakıl taşlarından, enerji sektöründe
kömürün tozundan, gıda sektöründe unun kepeğinden ayrılması bu
yolla yapılır (Görsel 2.19).

Görsel 2.19: Eleme yöntemiyle un ile kepeğin birbirinden ayrılması

Süzme ile Ayırma
Süspansiyon halinde bulunan karışımların tanecik boyutlarının farkın-
dan yararlanılarak yapılan ayırma işlemine süzme denir. Haşlanan
makarna, suyundan; bardağa doldurulan çay, posasından süzgeçle
ayrılır (Görsel 2.20). Yanma sonucu oluşan katı partiküller dumandan
filtrelerle süzülerek ayrılır.
Görsel 2.20: Çay süzgeci

10. SINIF KIMYA 113