Page 54 - Kimya 10 | 1.Ünite

Kimyanın Temel Kanunları ve Kimyasal Hesaplamalar
Kütle, mol sayısı, molekül sayısı, atom sayısı ve gazlar için normal
NELER KAZANILACAK? şartlarda hacim kavramları birbirleriyle ilişkilendirilirken

a) Sınırlayıcı bileşen hesapları üzerinde durulacak,
b) Tepkime denklemleri temelinde yüzde verim hesapları öğrenilecektir.

1.4.1. KİMYASAL HESAPLAMALAR
Bir tepkimenin gerçekleşmesi, tepkimenin denklemle ifade edilme-
si ve tepkimelerle ilgili hesaplamaların yapılması kimya bilimi açısın-
dan oldukça önemlidir. Örneğin ilaç yapan bir eczacı (Görsel 1.4.1)
kimyasal hesaplamaları hatalı yaparsa bu hata ölümle sonuçlanabilir.
Tepkimeye başlamadan önce verilen madde miktarlarına göre ne
kadar ürün elde edileceğini bilmek gerekir. Belli miktar ürünü elde
etmek için başlangıçta ne kadar maddeye ihtiyaç olduğunu hesaplamak
kolaylık sağlar. Ayrıca kimyasal hesaplamalar sayesinde maddelerin saf
olup olmadığı, maddenin formülü, tepkimenin verimi de bulunabilir.
Görsel 1.4.1: İlaç hazırlayan eczacı
Hesaplamalarda dikkat edilecekler şunlardır:
• Hesaplama yapmak için tepkime denkleminin doğru yazılması ve
denkleştirilmesi gerekir.

• Denkleştirme sırasında maddelerin başına yazılan katsayılar,
maddelerin mol sayısını verir.
• Tepkimeye giren maddeler ve oluşan ürünler arasında miktar ola-
rak bağlantı kurulurken mol sayılarından faydalanılır.
• Tepkime denklemi; mol, tanecik, hacim ve kütle açısından yo-
rumlanarak madde miktarları arasında bağlantı kurulur ve he-
saplamalar kolayca yapılabilir.
Kimyasal hesaplamalarda madde miktarını mol, tane, litre, gram
gibi farklı birimlere çevirmek için aşağıdaki formüller kullanılır.

Verilen madde İstenilen madde

m
n =
Kütle (m) m M A Kütle (m)
M n =
A
V Mol (n) Mol (n) V
Hacim (V) n = V n = V Hacim (V)
A
Verilen madde İstenilen madde A

N n = N
Tanecik (N) n = N A N A Tanecik (N)

68