Page 57 - Kimya 10 | 1.Ünite

Kimyanın Temel Kanunları ve Kimyasal Hesaplamalar

Tepkime normal koşullar altında gerçekleştiğinde tepkimede 22,4 L N
2
kullanılırsa 67,2 L H kullanılır ve tepkime sonucu 44,8 L NH 3 elde edi-
2
lir. Azot hacmi yarıya indirilirse tepkimede 11,2 L N 2 ve 33,6 L H 2 kul-
lanılır. Sonuçta 22,4 L NH 3 elde edilir.
Tepkime tanecik sayısı olarak incelenirse 1 tane N 2 molekülü kul-
lanıldığında 3 tane H 2 molekülü kullanılır ve tepkimede 2 tane NH 3
molekülü elde edilir.
Kimyasal maddelerin tanecikleri gözle görülemeyecek kadar
küçüktür. Tanecik sayıları ifade edilirken genellikle 1 molün tane-
23
cik sayısı olan Avogadro sayısı N tane (6,02x10 ) ile ifade edilir.
A
23
Tepkimedeki katsayılardan N A tane (6,02x10 ) N 2 molekülü, 3 N A tane
23 23
(3x6,02x10 =18,06x10 ) H molekülü kullanılacağı ve 2 N A tane
2
23 23
(2x6,02x10 =12,04x10 ) NH molekülü elde edileceği açıktır.
3
Maddeler arasında hesaplamalar kütle olarak yapılırsa aynı oran
görülmez. Kullanılan ve oluşan maddelerin molünden kütlelerine geçil-
diğinde 28 gram N 2 ve 6 gram H kullanıldığı ve 34 gram NH elde edil-
2
3
diği görülür. Tepkimede 2,8 gram N 2 ve 0,6 gram H 2 kullanılsaydı 3,4
elde edilirdi.
gram NH 3
Bir kimyasal tepkimede kütle korunacağı için girenlerin kütlele-
ri toplamı (28 + 6) ürünlerin kütleleri toplamına (34) eşit olmalıdır.
Kimyasal tepkimelerde kütle her zaman korunurken mol, tanecik sayısı
ve hacim her zaman korunmayabilir. Bu nedenle girenler ve ürünlerin
katsayıları toplamı eşit olmayabilir.
ÖRNEK VE ÇÖZÜM

2NaOH(k) + H 2 SO 4 (suda) Na 2 SO 4 (k) + 2H 2 O(s) tepkimesine göre, 144 gram su elde etmek için
yeterince H 2 SO 4 ile kaç gram NaOH tepkimeye girmelidir? (NaOH:40 g/mol, H 2 O:18 g/mol)
2NaOH + H 2 SO 4 Na 2 SO 4 + 2H 2 O
TEPKİMEDE: 2 x 40 = 80 gram 2 x 18 = 36 gram
4 katı
SORUDA: X gram 144 gram

I. YOL II. YOL
H 2 O miktarı 4 katına çıktığına göre NaOH 80 g NaOH 36 g HO
2
miktarı da 4 katına çıkmalıdır. xg 144 g HO
2
80x4 = 320 gram NaOH 80 144$
x = = 320 g NaOH
36
ÇÖZEREK ÖĞRENİN

2Al(k) + 6HCl(suda) 2AlCl 3 (suda) + 3H 2 (g)

gazının normal koşullarda hacmi 6,72
tepkimesine göre, oluşan H 2
litredir.
Buna göre tepkimede

a) Kaç tane Al atomu kullanılmıştır?

b) Kaç mol HCl harcanmıştır?

c) Kaç gram AlCl 3 oluşmuştur? (Al:27 g/mol, Cl:35,5 g/mol)

71