Page 60 - Kimya 10 | 1.Ünite

Kimyanın Temel Kanunları ve Kimyasal Hesaplamalar

ÇÖZEREK ÖĞRENİN

25 mol CO, H 2 ve He gaz karışımı tamamen yandığında 8 mol O 2
harcandığına göre karışımdaki He gazı kaç moldür?

Karışımda bulunan karbon monoksit ve hidrojen aşağıdaki tepkime
denklemlerine göre yanarken He soy gaz olduğu için tepkimeye gir-
mez.
2CO(g) + O 2 (g) 2CO 2 (g)
2H 2 (g) + O 2 (g) 2H 2 O(s)

Atom ve Molekül Kütlesinin (M ) Hesaplanması
A
Kimyasal tepkimede bir elementin atom kütlesi veya bir bileşiğin molekül kütlesi sorulabilir. Denkleşmiş
tepkimedeki katsayılardan (mol sayıları) faydalanılarak sorulan maddenin 1 molünün kütlesi bulunur.

Örneğin, X(k) + 2HBr(suda) XBr 2 (suda) + H 2 (g) tepkimesine göre

• 16 gram X yeterince HBr ile tepkimeye girdiğinde NKA’da 0,4 mol H gazı açığa çıkıyor. X elementinin
2

atom kütlesi sorulduğunda:
Tepkimenin altına problemde verilen madde miktarları yazılır.
Tepkimenin üst kısmına tepkimedeki miktarlar aynı birim cinsinden yazılır.
Soruda verilen miktarlardan faydalanılarak tepkimedeki miktarlar bulunur. Tepkimede 1 mol yani mol
kütlesi kadar X metali kullanıldığında 1 mol H 2 gazı oluşur.
X + 2HBr XBr 2 + H 2
TEPKİMEDE: ? gram 1 mol
2,5 katı
SORUDA: 16 gram 0,4 mol

I. YOL II. YOL
, mol
H 2 miktarı 2,5 katına çıktığına göre X miktarı da 2,5 katına çıkmalıdır. 04 H 2 16 g X
16x2,5 = 40 gram X 1 mol H 2 ?g
Tepkimede 1 mol X olduğundan X’in atom kütlesi 40 g/mol’dür. 16 1$
? = = 40 g X
, 04
ÖRNEK VE ÇÖZÜM

X(OH) 2 (k) + 2HNO 3 (suda) X(NO 3 ) 2 (suda) + 2H 2 O(s) tepkimesine göre 23,2 gram X(OH) 2 ye-
terince HNO 3 ile tepkimeye girdiğinde 14,4 gram H 2 O oluşuyor.
Buna göre X elementinin mol kütlesini hesaplayınız. (H 2 O:18 g/mol)

bileşiğinden 2 mol H 2 O oluşur. Soruda 14,4 gram
Tepkimedeki katsayılara göre 1 mol X(OH) 2
H 2 O oluştuğu belirtildiğine göre tepkimedeki 2 mol H 2 O kütlesinin kaç gram olduğu tepkime-
bileşiğinin gramı verildiği için oran orantı
nin üzerine yazılır. Tepkimede kullanılan X(OH) 2
sonucunda tepkimedeki X(OH) 2 ʼnin kütlesi bulunmuş olur. Tepkimedeki X(OH) 2 ʼnin katsayısı 1

olduğu için bulunan bu değer mol kütlesidir.
X(OH) 2 + 2HNO 3 X(NO 3 ) 2 + 2H 2 O
( 2 mol H 2 O: 2x18=36 gram)
TEPKİMEDE: ? gram 36 gram
x10 ÷ 4
SORUDA: 23,2 gram 14,4 gram

? = 58 gram X(OH) tepkimeye girer.
2
X(OH) 2 = 58 g/mol X + (16 + 1) x 2 = 58 => X + (17) x 2 = 58 => X + 34 = 58
=> M A(X) : 24 g/mol bulunur.

74