Page 29 - Kimya 10 | 3.Ünite

Asitler, Bazlar ve Tuzlar
Asit ve bazların bitkiler üzerinde faydaları vardır. Örneğin toprakta
bulunan bazı asitler toprağı daha tanecikli hâle getirir, toprağın yapısı-
nı düzenler, hava ve su geçirgenliğini artırır.
Asitler farklı kullanım alanlarına sahiptir. Örneğin sülfürik asit güb-
re üretiminde kullanıldığı gibi otomobil pillerinde de kullanılır (Görsel
3.3.3).
Asit ve bazların insan sağlığı ve çevre üzerine yararlı etkileri oldu-
ğu gibi zararlı etkileri de vardır. Örneğin doğaya salınan SO 2 gazıyla
oluşan H 2 SO 4 ʼe (sülfürik asit) maruz kalınması toksik etkisi olduğun-
dan son derece tehlikelidir. Diğer taraftan H 2 SO 4 asit yağmurları şek-
linde çevreye de zarar verir. Görsel 3.3.3: Otomobil pillerinde
H 2 SO 4 kullanılır.
ASİT YAĞMURLARININ OLUŞUMU

BİLİYOR MUSUNUZ?
Kükürt dioksit (SO ) NO +H O 2SO 3 3 Azot oksitler genel olarak NO x
HNO (Nitrik asit)
2
x
2
2SO +O
2
2
H SO (Sülfürik asit)
SO +H O
Azot oksitler (NO ) x x Kar 3 2 Partiküller 4 Yağmurları şeklinde gösterilir.
2
Asit
ve gazlar

SO 2 ve NO

Görsel 3.3.4: Asit yağmurlarının oluşumu
Elektrik santrallerinin, taşıtlardan çıkan egzoz dumanlarının,
bilinçsiz kullanılan gübrenin asit yağmurlarına neden olabileceğini
düşündünüz mü? Saf su nötr olduğu hâlde yağmur suyu az da olsa
neden asidiktir?
Saf suyun pH değeri 7, yağmur suyunun pH değeri yaklaşık 5,6ʼdır.
Bu değer bize yağmur suyunun az da olsa asidik özellikte olduğunu
gösterir. Yağmur suyunun asitliğine neden olan faktörler karbon diok-
sit, azot oksitler ve kükürt dioksitlerdir (Görsel 3.3.4).
Havadaki karbon dioksit yağmur suyunda çözünerek karbonik asit
(H 2 CO 3 ) oluşturur.
CO 2 + H 2 O H 2 CO 3
+
Karbonik asit zayıf asittir. Kısmen iyonlaşarak H iyonları oluşturur.
+ -
H 2 CO 3 H + HCO 3
+
Karbonik asitten gelen H iyonları yağmur suyunun pH'ını düşürür.
Yağmur suyunun asidik olmasının bir diğer nedeni NO, NO 2 gibi azot
oksitlerdir (NO X ). Havada az miktarda bulunan atmosferik bir gaz olan
azot ve oksijenin bir kısmı yüksek sıcaklıklarda, güneş ışığı, yıldırım veya
şimşek etkisiyle tepkimeye girerek NO 2 , NO gibi azot oksitleri oluşturur.
NO su ile tepkimeye girmez fakat oksijenle tepkimesinden oluşan NO 2 su
ile tepkimeye girerek asit oluşturur.
2NO
N 2 +O 2 2NO+O 2 2NO 2

Havadaki NO 2 suyla tepkimeye girerek HNO 3 oluşturur.
NO 2 +H 2 O HNO 3

+ +
Oluşan HNO 3 iyonlaşarak H iyonu verir. H iyonu, yine yağmur
suyunun pHʼını düşürür.

157