Page 31 - Kimya 10 | 3.Ünite

Asitler, Bazlar ve Tuzlar
Tarihi eserlerin, heykellerin ve binaların çoğu kireç taşı ve mermer-
den yapılmıştır. Kireç taşı ve mermerde bulunan kalsiyum karbonat
asitlerle çözünen ancak suda çözünmeyen bir katıdır. Kalsiyum karbo-
nattaki karbonat iyonları, hidrojen iyonları ile tepkimeye girerek karbo-
nik asit oluşturur. Karbonik asit kalsiyum karbonatın daha fazla çözün-
mesine engel olur. Genel olarak tarihi eserlerin ve binaların tamamına
zarar vermez.
Asit yağmurlarının tarihi eserler ve binalar üzerindeki etkileri,
çoğunlukla, ince ayrıntıların kaybolması şeklindedir (Görsel 3.3.7).
Bina ve eserlerde oluşan hasar derecesi yağmur suyunun asitliği yanın-
da, yüzeyin aldığı yağmur suyu miktarıyla da ilgilidir. Asit yağmurlarıy- Görsel 3.3.7: Asit yağmurlarından
etkilenen heykeller
la binalarda ve tarihi eserlerde bazı hasarlar zamanla ortaya çıkabildi-
ği gibi aniden ortaya çıkan çatlaklar veya parçalanmalar da meydana
gelebilir.
Asit yağmurları bazı önlemler alınarak en aza indirgenebilir. Evlerde
daha az elektrik kullanmak, otomobiller yerine toplu taşıma araçları-
nı tercih etmek, bisiklete binmek veya mümkün olduğunca yürümek
zararlı gazların salınımını azaltır. Bu önlemlerle enerji tasarrufu sağlan-
dığı için ülke ekonomisine katkıda bulunulur ve çevre kirliliği de engel-
lenebilir. Böylece gelecek nesillere daha temiz bir dünya bırakılabilir.

3.3.1. ETKİNLİK KİRECİN VE KOSTİĞİN YAĞ, SAÇ VE DERİYE ETKİSİ

Araç ve Gereç ETKİNLİĞİN AMACI
Kirecin ve kostiğin yağ, saç ve deriye etkisini gözlemlemek.
• 0,1 M NaOH çözeltisi (kostik)
• 0,2 M Ca(OH) çözeltisi ETKİNLİK BASAMAKLARI
2
(sönmüş kireç) 1. İki adet deney tüpüne birer parça hayvan derisi konur.
• Bitkisel yağ
2. Deney tüplerinden birine NaOH çözeltisi, diğerine Ca(OH) 2
• 2 parça hayvan derisi
çözeltisi konularak deney tüpleri hafifçe çalkalanır. Gözlemler not
• Saç teli
edilir.
• Deney tüpü (6 adet)
3. Aynı işlemler saç teli ve bitkisel yağ için tekrarlanır.
• Kibrit
• Bünzen beki veya ispirto 4. Hayvan derisi ve yağ bulunan deney tüpleri 20 dakika ısıtılarak
ocağı soğuması beklenir. Gözlemler not edilir (Ekzotermik tepkimelerde
• Saf su ısı açığa çıkacağı için bu tepkimelerin gerçekleştiği deney araç
gereçlerine temas edilmemelidir.).

5. Deri parçaları deney tüplerinden çıkarılarak tüylerin kolay kopup kopmadıkları elle kontrol edilir.

6. Yağ bulunan deney tüpü dökülerek su ile çalkalanır. Deney tüpünde yağ olup olmadığı dokunularak
kontrol edilir.

ETKİNLİĞİN SONUÇLANDIRILMASI
1. Saç bulunan deney tüpünde NaOH ve Ca(OH) 2 çözeltisi ilave edildiğinde ne gibi değişiklikler olduğu-
nu ve nedenlerini açıklayınız.
2. Deney tüpünden çıkardığınız deri parçalarındaki tüylerin kolay kopup kopmadığını ve koptuysa nede-
nini açıklayınız.
3. Yağ bulunan deney tüpünde yağ kalıp kalmayacağını açıklayınız.

159