Page 38 - Kimya 10 | 3.Ünite
P. 38
Asitler, Bazlar ve Tuzlar
NELER KAZANILACAK? Tuzların özellikleri ve kullanım alanları açıklanırken
Sodyum klorür, sodyum karbonat, sodyum bikarbonat, kalsiyum karbonat ve amonyum klorür tuzları üze-
rinde durulacaktır.
3.4.1. TUZLARIN ÖZELLİKLERİ VE KULLANIM ALANLARI
Görsel 3.4.1: Salar de Uyuni Gölü
Görsel 3.4.1ʼde ki Salar de Uyuni (Salar de Uyuni) Gölü, 10 milyar
tona yakın tuz rezervi ve 11 bin km² alanıyla dünyanın en büyük tuz
gölüdür. Göl, tuz üretiminin yanı sıra turistik bölge olarak da kullanıl-
maktadır. Gölde bir ada ve tuzdan yapılmış otel bulunmaktadır.
Doğada çeşitli şekillerde bulunan tuz vücut için oldukça önemlidir.
Canlıların temel bileşenleri arasında karbonhidratlar, yağlar, proteinle-
rin yanı sıra su, asitler, bazlar, mineraller ve tuzlar bulunur. Mineraller
vücutta kendi kendine oluşturulamayan, besinler yoluyla alınan inorga-
nik tuzlardır. Sağlıklı yaşam için minerallere ihtiyaç vardır. Vücut için
gerekli olan kalsiyum, sodyum, klorür, magnezyum gibi iyonlar besin-
lerdeki tuzlardan ve minerallerden sağlanır. Tuzlar vücut için önemli
olduğu gibi günlük yaşamda ve endüstride çok kullanılan iyonik bile-
şiklerdir.
Asitlerin bazlarla tepkimelerinde, bazın suda çözünmesiyle oluşan
pozitif yüklü iyonlar ile asidin suda çözünmesi sonucunda oluşan nega-
tif yüklü iyonların birleşmesiyle tuz oluşur. Tuzlar asit-baz tepkimeleri
dışında metallerin asit ya da bazlarla verdiği tepkimeler sonucunda da
oluşur. Sodyum klorür, sodyum karbonat, sodyum bikarbonat, kalsiyum
karbonat ve amonyum klorür, tuzlara örnek verilebilir.
Tuzların Genel Özellikleri
• İyonik yapılı bileşiklerdir ve en küçük yapıları birim hücrelerdir.
• Oda koşullarında genellikle katı hâlde bulunur.
• Katı hâlde, tuz iyonları belli yerleşim düzeni içinde bir araya ge-
lerek kristal yapıyı oluşturur ve farklı renklerde olabilir (Görsel
3.4.2).
• Saf maddelerdir.
• Erime ve kaynama noktaları yüksektir.
• Tuzların sulu çözeltileri nötr, asidik veya bazik özellik gösterebilir.
Bu nedenle turnusol kâğıdına etkileri farklıdır.
• Katı hâlde elektrik akımını iletmezler. Sulu çözeltileri ya da sıvı
hâlleri elektrik akımını iletir.
Görsel 3.4.2: Farklı renkteki tuz
mineralleri
• Suda az ya da çok çözünerek iyonlarına ayrılır.
166